Kard. Kasper: Nie można niczego narzucać

- Jak ułożą się stosunki z protestantami? - To jest trudniejszy dialog niż z prawosławiem, z którym mamy te same sakramenty. Ważnym krokiem było podpisanie deklaracji o usprawiedliwieniu, ale Kościół katolicki i protestancki w ogóle inaczej rozumieją pojęcie "Kościół". W tym momencie dialog nie ma zbyt wielkich szans na postęp. - Kościół rzymskokatolicki wiele już nauczył się od prawosławnych i protestantów. Czego jeszcze mógłby się nauczyć? - Możemy się nawzajem od siebie uczyć, przekazywać sobie narzędzia do konfrontacji z nowoczesnymi zjawiskami świata. To ma być wymiana darów i bynajmniej nie chodzi o to, żeby Kościół katolicki na siłę wpajał swoją doktrynę, ale o to, żeby czerpał z bogactwa innych Kościołów. - Na przykład? - Od wyznawców prawosławia powinniśmy się uczyć ogromnego szacunku do liturgii. Zwłaszcza w krajach Europy Zachodniej, gdzie zanika respekt dla świętości, byłoby to szczególnie wskazane. Od protestantów - umiłowania Biblii. Ale też bardziej profesjonalnego przygotowania świeckich do głoszenia Ewangelii, przykładania wagi do tych teologicznych podstaw. - Może Kościół katolicki powinien też np. uczyć się od innych Kościołów bardziej luźnej struktury? - Największym problemem jest tu kolegialność. Nie można koncentrować się na centralizacji władzy, lecz trzeba rozpoznawać problemy poszczególnych Kościołów. Nikt nie zrobi tego lepiej niż lokalne episkopaty, oczywiście w jedności z biskupem Rzymu. Kolegialność to podstawa Kościoła, dlatego tak istotne są synody biskupów, które oddolnie mogą wiele zmieniać, a przynajmniej powinny móc zmieniać - żeby ich rola nie sprowadziła się do rytuału. Sytuacja kościelna w Afryce, Ameryce czy Azji jest diametralnie różna, dlatego trudno rozwiązywać problemy lokalnych wspólnot tylko i wyłącznie z perspektywy Watykanu. Trzeba konkretnych zastosowań do konkretnej przestrzeni. Istnieje bowiem ryzyko, że podejmie się niesłuszną decyzję tylko z powodu nieznajomości sytuacji. Konkretne zastosowania oznaczają faktycznie krok w kierunku większej różnorodności, pluralizmu Kościoła. - Czy papież da lokalnym biskupom więcej swobody ruchów, aby mogli takie rozwiązania wprowadzać? - Jednym z jego pierwszych gestów było zaproszenie biskupów do współdecydowania o Kościele, myślę, że to ważny krok właśnie w stronę decentralizacji władzy. - Czy Kuria Rzymska wymaga głębokiej reformy? Ile jest prawdy w poglądzie, że Jan Paweł II ewangelizował, a Kuria rządziła? Czy Benedykt XVI taką reformę przeprowadzi? - Oczywiście Kuria Rzymska nie jest dogmatem [śmiech], sposób jej funkcjonowania może być zmieniany i dostosowywany do czasów, w których funkcjonuje. Kuria ma służyć Kościołowi, jest rodzajem narzędzia. A nie zawsze służy. Kiedy rozmawiam z biskupami stojącymi na czele różnych dykasterii, często lamentują, że każda rządzi się własnymi prawami, przypomina państwo w państwie, że w ogóle nie ma między nimi współpracy - i to trzeba zmienić. Rozmawiała Katarzyna Wiśniewska Kardynał Walter Kasper jest w Kurii Rzymskiej postacią niezwykłą. 72-letni duchowny niemiecki był jednym z odważniejszych tamtejszych teologów (polecam lekturę jego dzieła "Jezus Chrystus" wydanego w Polsce w 1983 r. przez PAX). Jako biskup Rottenburga-Stuttgartu nie skonserwatywniał, wraz z dwoma innymi biskupami eksperymentował liberalnie w duszpasterstwie rozwiedzionych. Awansował do Kurii Rzymskiej, do dykasterii ekumenicznej, skąd dystansował się wobec źle odebranej przez inne wyznania i religie deklaracji watykańskiej "Dominus Iesus", a potem dyskutował z kardynałem Ratzingerem na temat decentralizacji w Kościele. W Niemczech jest niezwykle ceniony: powstał tam instytut teologiczny jego imienia!