Odszedł ks. Jakunin

W wieku prawie 81 lat zmarł w Moskwie 25 grudnia ks. Gleb Jakunin – rosyjski kapłan prawosławny, jeden z najbardziej znanych jeszcze w czasach sowieckich dysydentów. Za swe wystąpienia w obronie praw ludzi wierzących był prześladowany zarówno przez władze sowieckie, jak i przez Patriarchat Moskiewski. „Ojciec Gleb zmarł po ciężkiej chorobie” – powiedział rosyjskiej agencji prasowej TASS przewodniczący ruchu „O prawa człowieka” Lew Ponomariow, dodając, że kierowana przezeń społeczność bardzo z tego powodu ubolewa.

Przyszły kapłan urodził się 4 marca 1934 w Moskwie. Ukończył Instytut Rolniczy w Irkucku jako biolog. W latach 1958-59 kształcił się w Moskiewskim Seminarium Duchownym, po czym 10 sierpnia 1962 przyjął święcenia kapłańskie w cerkwie św. Mikołaja w Zarajsku w obwodzie moskiewskim. Szybko dał się poznać jako gorliwy kapłan, występujący przeciw prześladowaniom religijnym w ówczesnym ZSRR. W efekcie w maju 1966 władze Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego (RKP), pod naciskiem władz państwowych, zabroniły mu posługi duchownej „do czasu odpokutowania za to”.

Nie mogąc pełnić oficjalnie obowiązków kapłańskich, ks. Jakunin rozwinął szeroko działalność społeczną, wiążąc się z ruchem obrony praw człowieka. Był między innymi jednym ze współzałożycieli pod koniec lat siedemdziesiątych Moskiewskiej Grupy Helsińskiej, walczącej o prawa człowieka i demaskującej ich łamanie w ZSRR. Za swą działalność w ruchu dysydenckim kapłan spędził łącznie ponad 5 lat w obozie dla więźniów politycznych „ Perm-37” i dalszych 2,5 roku na zesłaniu w Jakucji.

Po zmianach politycznych w ówczesnym Kraju Rad na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych na początku ostatniej dekady XX wieku prowadził aktywną działalność polityczną, był m.in. współprzewodniczącym ruchu „Demokratyczna Rosja”. W 1990 został wybrany do Rady Najwyższej sowieckiej Federacji Rosyjskiej, gdzie m.in. był wiceprzewodniczącym Komitetu Rady ds. wolności sumienia.

W 1993, już po rozpadzie ZSRR, RKP zabronił duchownym uczestniczyć w wyborach do organów przedstawicielskich i wykonawczych , ale ks. Jakunin nie podporządkował się temu zakazowi i w latach 1993-95 był deputowanym do Dumy Państwowej, za co formalnie usunięto go ze stanu kapłańskiego (razem z metropolitą Filaretem, obecnym niekanonicznym patriarchą kijowskimi i Rusi-Ukrainy).

Gdy w połowie lat dziewięćdziesiątych zaczął ujawniać powiązania wyższej hierarchii RKP z KGB i zaczął domagać się ich ustąpienia, został w 1997 całkowicie usunięty z Kościoła. Przeszedł wówczas do niekanonicznego Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego, a następnie do Rosyjskiego Apostolskiego Kościoła Prawosławnego (również niekanonicznego), którego był współtwórcą.

Przez wszystkie te lata pozostawał zdecydowanym obrońcą praw człowieka i nieprzejednanym krytykiem kierownictwa Patriarchatu Moskiewskiego, któremu zarzucał służalczość wobec reżymu sowieckiego i brak pokuty za tę współpracę.