O średniowiecznych próbach dialogu katolicko-żydowskiego

Tak rozpoczyna się przedrukowany dziś przez „L'Osservatore Romano” referat Moshe Idela, wygłoszony podczas prezentacji w siedzibie Biblioteki Narodowej Izraela katalogu hebrajskich manuskryptów ze zbiorów Biblioteki Watykańskiej.

W spotkaniu wzięli udział kardynał archiwista i bibliotekarz Świętego Kościoła Rzymskiego kardynał Raffaele Farina i jej prefekt, ksiądz prałat Cesare Pasini. Abdulafia, wyjaśnił Moshe Idel, twierdził, że dziesięć lat wcześniej miał widzenie, w którym otrzymał rozkaz, by udał się do Rzymu na żydowski nowy rok z misją „powtórzenia spotkania między Mojżeszem i faraonem, czyli podjęcia dyskusji na temat odkupienia”. „Ze skąpych informacji, jakie posiadamy, wydaje się, że Abulafia, choć nie śmiał się równać z Mojżeszem, bardziej był zainteresowany rozmową z papieżem na temat prawdziwej natury judaizmu, aniżeli upominać się o uwolnienie Żydów z opresji chrześcijan czy wręcz próbować nawrócić papieża, jak twierdzili niektórzy”, mówił izraelski uczony. Wiemy jednak,, że „Mikołaj III niechętnie zapatrywał się na spotkanie z Abulafią i ukrył się w zamku w Soriano nel Cimino, który zbudował w 1278 roku. Jednakże uparty kabalista, choć był świadomy, że groziło mu niebezpieczeństwo skończenia na stosie, jeżeli by nie przestał ścigać papieża, dotarł jednak do zamku, gdzie dowiedział się, że 22 sierpnia papież zmarł na apopleksję”. „Niedoszłe do skutku spotkanie kabalisty z papieżem, i to z papieżem wyjątkowo skłaniającym się do duchowości franciszkańskiej, będącej wówczas w mniejszości, nie kończy naszej opowieści. Po spędzeniu dwóch tygodni w areszcie w Rzymie, odzyskał wolność i wyruszył do Messyny, należącej wówczas do królestwa Aragonii, gdzie działał przez ponad dekadę, pisząc rozmaite broszury i nauczając swej kabały licznych intelektualistów żydowskich, a prawdopodobnie także chrześcijańskich”. Prace Abulafii, głównie w późniejszy odpisach, znajdują się właśnie w watykańskich zbiorach.