Rosja: Patriarcha Cyryl odwiedzi Sołowki

Informując o tym rosyjska agencja Interfax-Religia podała, powołując się na służbę prasową Patriarchatu Moskiewskiego, że zwierzchnik Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego (RKP) odprawi tam liturgię i nabożeństwo przed relikwiami założycieli klasztoru oraz zwiedzi zespół klasztorny.
Patriarcha zamierza także nawiedzić pustelnię pw. Wniebowstąpienia na Górze Siekiernej i wyspę Anzier. Odprawi tam tzw. litiję, czyli nabożeństwo żałobne za wszystkich więźniów obozu sołowieckiego, którzy zginęli tam w latach represji sowieckich oraz nabożeństwo ku czci nowych męczenników i wyznawców rosyjskich.

Jednym z pierwszych więźniów obozu na Sołowkach (popularna nazwa Wysp w tradycji rosyjskiej), otwartego w latach dwudziestych XX wieku, był dziadek obecnego patriarchy Wasilij Gundiajew, którego zesłano tam za zorganizowanie parafialnej szkółki niedzielnej.

Planowana podróż głowy RKP wiąże się ze świętem patronalnym tamtejszej wspólnoty mniszej, obchodzonym 21 bm. Wspomina się wówczas przeniesienie doczesnych szczątków trzech założycieli tego klasztoru. Na drugi dzień przypada święto Soboru Świętych Sołowieckich, a 23 sierpnia kalendarz kościelny wspomina Sobór Nowych Męczenników i Wyznawców Sołowieckich.

Klasztor na Wyspach Sołowieckich na Morzu Białym na dalekiej Północy załozyli w 1429 mnisi Zosima (†1478), Sabbacjusz (†1435) i Herman (lub German; †1479 lub 1484). Swój rozkwit przeżywał on w XVI, gdy ihumenem (przełożonym) był tam Filip (Kołyczew; 1507-69), przyszły metropolita moskiewski, zamordowany przez cara Iwana Groźnego. Dzięki jego wysiłkom chylący się ku upadkowi dawny klasztor został odbudowany w kamieniu i stał się jednym z najbogatszych przemysłowych i kulturalnych ośrodków północnego Pomorza. W latach 1669-76 tamtejszą wspólnotę mniszą oblegały wojska carskie jako jeden z ośrodków oporu wobec reform kościelnych, przeprowadzanych przez patriarchę Nikona.

W tym samym mniej więcej czasie – od XVI w. aż do początków XX stulecia – kompleks klasztorny był również więzieniem politycznym i kościelnym, a w latach dwudziestych powstał Sołowiecki Obóz Specjalnego Przeznaczenia (SŁON), przemianowany w 1937 na Sołowieckie Więzienie Specjalnego Przeznaczenia (STON). W latach sowieckich na Sołowki zsyłano przede wszystkim hierarchów kościelnych, mnichów i księży, uczestników „Białego Ruchu” (czyli przeciwników władzy bolszewickiej) i przedstawicieli inteligencji twórczej, a później również „rozkułaczanych” chłopów z Rosji, Białorusi i Ukrainy.

W tym roku klasztor sołowiecki obchodzi 20. rocznicę odrodzenia życia religijnego na Wyspach – 14 kwietnia 1989 w osadzie Sołowieckij oficjalnie zarejestrowano wspólnotę prawosławną, której trzonem stała się inteligencja, głównie pracownicy Sołowieckiego Muzeum-Rezerwatu. Pierwszym duchownym i kapelanem nowej parafii został ihumen Andronik (Trubaczow) z Ławry Świętej Trójcy i św. Sergiusza w Siergijew Posadzie pod Moskwą, wnuk kapłana i uczonego o. Pawła Florieńskiego, który właśnie na zesłaniu na Sołowkach spędził ostatnie lata życia. A 25 października 1990 Święty Synod RKP udzielił błogosławieństwa na otwarcie Sołowieckiego Stauropigialnego Klasztoru Męskiego pw. Św. Zosimy i Sabbacjusza.