W przeddzień 70. rocznicy września

Szefowie rządów Rosji i Niemiec wezmą we wtorek po południu udział w rocznicowych uroczystościach na Westerplatte, w których będzie też uczestniczyć kilkunastu innych premierów, minister spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii oraz delegacja z USA.

We wtorek rano o godz. 4.45 równo 70 lat po ataku pancernika Schleswig-Holstein na Westerplatte rozpocznie się krajowa część uroczystości rocznicowych z udziałem m.in. prezydenta Lecha Kaczyńskiego i premiera Donalda Tuska.

Zawyją portowe syreny. Kompania Reprezentacyjna Marynarki Wojennej odegra hymn narodowy. Przy pomniku na Westerplatte wartę honorową wystawią m.in. marynarze, funkcjonariusze Straży Granicznej i harcerze. Odczytany zostanie apel poległych, wojsko odda salwę honorową, a delegacje złożą wieńce pod Pomnikiem Obrońców Wybrzeża.

W południe 1 września, przed Pomnikiem Obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku metropolita gdański abp Sławoj Leszek Głódź odprawi mszę św. w intencji bohaterów kampanii wrześniowej.

Międzynarodowa część obchodów rozpocznie się na Westerplatte o godz. 14.30. Wezmą w niej udział szef rosyjskiego rządu Władimir Putin, kanclerz Niemiec Angela Merkel oraz premierzy: Silvio Berlusconi (Włochy), Francois Fillon (Francja), Andrus Kubilius (Litwa), Julia Tymoszenko (Ukraina), Valdis Dombrovskis (Łotwa), Fredrik Reinfeldt (Szwecja), Andrus Ansip (Estonia), Matti Vanhanen (Finlandia), Jan Peter Balkenende (Holandia), Jan Fischer (Czechy), Mirko Cvetković (Serbia), Sali Berisha (Albania), Siergiej Sidorski (Białoruś), Emil Boc (Rumunia), Bojko Borisow (Bułgaria), Jadranka Kosor (Chorwacja), Borut Pahor (Słowenia). Do Gdańska przyjedzie także brytyjski minister spraw zagranicznych David Miliband.

Na czele delegacji USA stanie emerytowany generał James Jones, szef Rady Bezpieczeństwa Narodowego w Białym Domu. W skład delegacji wchodzą ponadto: ambasador USA w Warszawie Victor Ashe, demokratyczna kongresmanka Marcy Kaptur z Ohio i dyrektor ds. Europy w Radzie Bezpieczeństwa Narodowego Elizabeth Sherwood-Randall.

Uroczystości na Westerplatte otworzą prezydent Lech Kaczyński z przewodniczącym Parlamentu Europejskiego Jerzym Buzkiem. Następnie głos zabiorą Donald Tusk, Władimir Putin, Angela Merkel, Julia Tymoszenko, Francois Fillon i Fredrik Reinfeldt - szef rządu Szwecji (przewodniczącej w tym półroczu UE).

Kanclerz Merkel w specjalnym wystąpieniu zamieszczonym w sobotę na jej stronie internetowej podkreśliła, że II wojna światowa, rozpoczęta 1 września 1939 r. atakiem Niemiec na sąsiada, "przysporzyła Europie i światu niezmierzonych cierpień".

"Kosztowała życie 60 milionów ludzi. Na dziesięciolecia określiła europejski porządek polityczny. I dlatego jest słuszne i ważne, że myślimy o tej rocznicy. Dlatego jest to też znak pojednania, że polski premier Donald Tusk zaprosił mnie, niemiecką kanclerz, na te uroczystości rocznicowe" - podkreśliła Merkel.

Putin w artykule opublikowanym w "Gazecie Wyborczej" napisał, że 1 września 1939 roku był początkiem "najbardziej niszczycielskiej, krwawej wojny, której doświadczyła Europa i cała ludzkość. Zadeklarował też, że zaproszenie Donalda Tuska na Westerplatte przyjął "bez wahania". "Wspólnym obowiązkiem moralnym dziś żyjących jest pochylić głowę przed poległymi, przed męstwem i odwagą żołnierzy różnych krajów, którzy walczyli i zmiażdżyli faszyzm" - podkreślił premier Rosji.

Szef polskiego rządu zaprosił w poniedziałek historyków i ministrów na konsultacje przed uroczystościami na Westerplatte oraz spotkaniem z Putinem. W rozmowach uczestniczyli, obok ministra spraw zagranicznych Radosława Sikorskiego, także m.in. szef IPN Janusz Kurtyka, minister spraw wewnętrznych i administracji Grzegorz Schetyna, szef Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej Mikołaj Dowgielewicz i prof. Adam D. Rotfeld.

Uroczystości na Westerplatte ochraniać będzie około 2 tys. policjantów. Akredytowanych jest ponad tysiąc dziennikarzy z całego świata. Uroczystości potrwają około dwóch godzin. Oprócz przemówień, zaplanowano złożenie wieńców i zapalenie zniczy na cmentarzu obrońców Westerplatte, a pod Pomnikiem Obrońców Wybrzeża odczytany zostanie krótki apel poległych.

Relacje z uroczystości spod pomnika będzie można oglądać na telebimie ustawionym u podnóża monumentu. Na ranne uroczystości wstęp dla publiczności jest wolny, na popołudniowe z udziałem przywódców państw obowiązują zaproszenia lub identyfikatory. Spod Dworca Głównego PKP kursować będą bezpłatne autobusy na Westerplatte.

Obchodom towarzyszyć będą dodatkowe imprezy - w Dworze Artusa zaplanowana jest międzynarodowa konferencja burmistrzów miast - symboli II wojny światowej, w której udział potwierdzili reprezentanci 19 metropolii, m.in. Berlina, Bremy, Brześcia, Drezna, Hamburga, Kurska, Lipska, Mińska, Narwiku, Norymbergii, Oświęcimia, Smoleńska, St. Petersburga i Tobruku.

Przewidziano także koncert w Bazylice Mariackiej "Requiem wojenne" Benjamina Brittena, pod batutą jednego z najwybitniejszych światowych dyrygentów Neville'a Marrinera oraz wideoinstalację pt. "City on Fire - Holy Trinity on Fire" w kościele św. Trójcy.