Docenić duchowe dziedzictwo Europy

Swą katechezę Benedykt XVI poświęcił reformie kluniackiej na przełomie X i XI wieku. Polakom przypomniał o konieczności modlitwy za ojczyznę, a Czechom o obowiązku wdzięczności za odzyskaną wolność. W auli Pawła VI zebrało się około 9 tys. pielgrzymów.

„Wszyscy, którym zależy na autentycznym humanizmie i przyszłości Europy powinni na nowo odkryć, docenić i bronić bogatego dziedzictwa kulturowego i religijnego tych wieków” – stwierdził Ojciec Święty. Podkreślił znaczenie reformy kluniackiej dla procesu kształtowania się tożsamości europejskiej, który miał miejsce przed tysiącem lat. Zaznaczył, że doprowadziła ona do coraz wyraźniejszego uznania wartości osoby ludzkiej i podstawowego dobra pokoju.

„Przed tysiącem lat gdy trwał proces kształtowania się tożsamości europejskiej reforma Cluny wniosła ważny i cenny wkład: przypomniała o prymacie dóbr duchowych, dbania o prymat Boga, sprzyjała krzewieniu w instytucjach wartości humanistycznych i wychowywała do pokoju” – przypomniał papież.

Ojciec Święty zaznaczył, że reforma kluniacka miała pozytywne skutki nie tylko dla oczyszczenia i przebudzenia życia monastycznego, ale także w życiu Kościoła powszechnego. Dążenie do ewangelicznej doskonałości stanowiło bodziec do przezwyciężenia dwóch poważnych niedostatków ówczesnego Kościoła: symonii, czyli handlu godnościami i urzędami kościelnymi oraz niemoralności kleru diecezjalnego. Opaci Cluny przez swój autorytet moralny stali się uczestnikami imponującej odnowy duchowej. Na nowo doceniono celibat kapłański, wprowadzono bardziej klarowne procedury w przyznawaniu urzędów kościelnych. Wniosła też dwie dobroczynne instytucje w życie społeczne: tzw treuga Dei czyli pokój Boży, który wzywał do zaprzestania wojen w czasie wielkiego postu, adwentu oraz od piątku wieczorem do poniedziałku rano. W ten sposób zapewniano długi okres, w którym nie prowadzono działań wojennych. Jednocześnie pod karą kościelną nakazywano poszanowanie bezbronnych oraz miejsc świętych.

Benedykt XVI pokreślił, iż dzięki wielkiemu ruchowi monastycznemu ukształtowała się na znacznych obszarach naszego kontynentu „Europa ducha”. Sukces ten wypływał z głębokiej duchowości a także wyłączeniu klasztorów kluniackich spod władzy lokalnych biskupów i podporządkowania ich bezpośrednio papieżowi. „Właśnie dzięki tej specjalnej więzi ze Stolicą Piotrową Cluny mogło zachować i upowszechniać swój ideał ewangelicznej czystości i wierności bez jakiejkolwiek ingerencji władz świeckich. Benedykt XVI wskazał na znaczenie liturgii w głębokiej odnowie życia mniszego, w tym na rolę milczenia. Przypomniał, że opactwo Cluny ubogaciło także kalendarz liturgiczny, włączając do niego Dzień Zaduszny.

Pozdrawiając Polaków Ojciec Święty powiedział: „Pozwólcie, że w dniu Święta Niepodległości waszej ojczyzny przypomnę słowa Sługi Bożego Jana Pawła II: »Pocałunek złożony na ziemi polskiej ma dla mnie sens szczególny. Jest to jakby pocałunek złożony na rękach matki, albowiem ojczyzna jest naszą matką ziemską. Niełatwe są jej dzieje. Wiele przecierpiała. Ma prawo do miłości szczególnej«. Niech takie rozumienie ojczyzny będzie dla was powodem wdzięczności za jej wolność i zachętą do troski o jej pomyślny rozwój. Niech Bóg błogosławi Polsce i każdemu z was!”.

Zwracając się natomiast do pielgrzymów przybyłych z Republiki Czeskiej Benedykt XVI przypomniał, że jutro mija dwudziesta rocznica kanonizacji św. Agnieszki z Pragi. „Jej postać jest wiązana w świadomości narodu z darem nowo zyskanej wolności. Wykorzystujcie ten dar do swego uświęcenia!”- zaapelował papież.

Pod koniec audiencji Ojciec Święty zaapelował o szybkie zaprowadzenie pokoju w Sri Lance, w pół roku po konflikcie, który wykrwawił ten kraj. Z satysfakcją odnotował wysiłki władz na rzecz powrotu uchodźców do swych domów. Jednocześnie papież wezwał władze do przyspieszenia tego procesu, a obywateli kraju był zaangażowali się w dzieło pokoju, w pełnym poszanowaniu praw człowieka oraz na rzecz sprawiedliwego politycznego rozwiązania wyzwań, które jeszcze stoją przed tym krajem. Benedykt XVI zaapelował też do wspólnoty międzynarodowej, by wspomogła najuboższych mieszkańców Sri Lanki i dopomogła w odbudowie gospodarki tego kraju.