W najbliższych miesiącach naukowcy mogą zacząć gromadzić informacje na temat początków wszechświata, gdy największy w świecie zderzeniowy akcelerator cząstek elementarnych Europejskiego Ośrodka Badań Jądrowych (CERN) będzie w przyszłym roku nabierać pełnej mocy - oświadczył w poniedziałek kierujący tym projektem fizyk Steve Myers.
Jednak według niego, zbudowany kosztem blisko 10 mld dolarów Wielki Zderzacz Hadronów (Large Hadron Collider - LHC) osiągnie pełnię swych możliwości dopiero w roku 2011. Urządzenie to włączono ponownie w ubiegły piątek, po 14-miesięcznej przerwie, spowodowanej poważną awarią w zaledwie 9 dni po jego inauguracyjnym uruchomieniu 10 września 2008 roku. Komorę roboczą LHC stanowi podziemny kolisty tunel długości 27 kilometrów.
Kierujący w CERN działem akceleratorów Myers powiedział telewizji Reutera, że przebieg piątkowego eksperymentu był pomyślny. "Wszyscy są pełni nadziei, ponieważ był to wspaniały start. W urządzeniu tym dokonujemy pomiarów, jakich dokonuje się zwykle dopiero po roku lub dwóch pracy akceleratora" - zaznaczył.
LHC ma przede wszystkim pomóc w odkryciu tego, jak powstawał wszechświat bezpośrednio po Wielkim Wybuchu 13,7 mld lat temu. Nastąpiło wtedy rozproszenie materii wraz z nadaniem jej wielkiej szybkości i energii, co zapoczątkowało tworzenie się gwiazd, planet oraz życia biologicznego.
Jednak na "nowe niespodzianki w fizyce, które dadzą się pomierzyć", trzeba będzie zapewne poczekać do pełnego rozruchu akceleratora - oświadczył Myers. Dodał następnie: "Rozważamy uzyskanie mocy maksymalnej w 2011 roku".
We wcześniejszym akceleratorze zderzeniowym CERN w Genewie osiągano przy kolizjach cząsteczek energie bliskie tym, jakie miały występować w trakcie Wielkiego Wybuchu. Natomiast od LHC oczekuje się odtworzenia warunków panujących przez pierwszą miliardową część sekundy od zarania wszechświata. Ma to pomóc naukowcom w poznaniu fizycznych właściwości czarnych dziur i antymaterii, a także definitywnie rozstrzygnąć, czy istnieje tak zwany bozon Higgsa - hipotetyczna cząstka elementarna, która nadała materii masę.
Według Myersa, pierwsze zderzenia o niewielkiej energii zostaną zrealizowane w LHC w ciągu dwóch tygodni. Po dwutygodniowej przerwie na święta Bożego Narodzenia podejmie się dalsze eksperymenty przy zwiększonej energii, a na wiosnę moc urządzenia znów zostanie podwyższona.
Na placu Żłobka przed bazyliką Narodzenia nie było tradycyjnej choinki ani świątecznych dekoracji.