Powstała mapa pradawnych rzek

Pustynia Simpsona zajmuje fragment środkowej części Australii w najbardziej suchym regionie tego kontynentu. Nie jest jednorodna - jej część zajmują kamienie, żwir, inny fragment jest piaszczysty. Z powodu długich, równolegle ułożonych wydm, wysokich na 46 m i długich niemal na pół kilometra, nazywa się ją również Wielką Żebrowaną Pustynią.

To suche i jałowe dziś miejsce dawniej zajmował zielony krajobraz, nawadniany licznymi strumieniami i rzekami. Naukowcy oceniają, że koryta tych rzek uformowały się około 50 mln lat temu i są jednymi z najstarszych tego typu tworów na świecie. Dziś kanały te przykrywa gruba na około 35 m warstwa piasku. Te martwe rzeki są pamiątką po wielkich zmianach klimatu, jakie miały miejsce na tym kontynencie.

Mapę tego pradawnego systemu opracowali ostatnio Michael Hutchinson i John Stein z Australian National University w Canberze. W swojej pracy połączyli oni tradycyjną technikę z nowatorskim podejściem.

Naukowcy sięgnęli po dane z wcześniejszych badań, m.in. satelitarnych pomiarów powierzchni ziemi. Ponieważ jednak koryta dawnych rzek znajdują się bardzo głęboko, nie da się ich wykryć dzięki standardowym technikom obserwacji satelitarnych. Analiz nie ułatwiają też olbrzymie, ciągnące się na przestrzeni setek kilometrów wydmy, powstałe około miliona lat temu - o wiele później, niż formowały się pradawne koryta rzek.

Dane topograficzne z satelity przepuszczono później przez specjalny program komputerowy, który połączył ze sobą wszystkie najniżej położone miejsca na mapie. Na tej podstawie naukowcy wytyczyli dawne koryta rzek.

Pradawne rzeki obecnej pustyni Simpsona mają wpływ na kształt współczesnego krajobrazu - uważa Craddock. Wytyczają bowiem szlaki wód gruntowych, decydując o umiejscowieniu pustynnych jezior.

"Te dane opowiadają zupełnie nową historię o tym, jak w czasach prehistorycznych wyglądała ziemia, zasypana dziś piaskiem pustyni Simpsona" - dodał James Bowler z University of Melbourne.

Autorzy mapy sugerują, że może ona pomóc w poszukiwaniach w Australii cennych złóż, np. ropy, oraz minerałów i wody.