Radom: Więźniowie wybudowali pomnik

Odsłonięcie pomnika, z udziałem m.in. naczelnego rabina Polski Michaela Schudricha oraz przedstawicieli służb więziennych Polski i Izraela, zaplanowano na 8 listopada. Uroczystości towarzyszyć będzie realizacja projektu "Lapidarium. Pamięci radomskich Żydów".

W ramach projektu, od 3 do 8 listopada w Radomiu odbędzie się m.in. otwarcie wystawy wycinanek żydowskich, projekcja najstarszego filmu o radomskich Żydach z 1938 r., wykład o symbolice cmentarzy żydowskich, warsztaty tańca żydowskiego i projekcje multimedialne przygotowane przez młodzież. Projekt realizowany jest przez Ośrodek Kultury i Sztuki Resursa Obywatelska w Radomiu przy współpracy władz miejskich.

Wybudowane przez więźniów lapidarium ma postać półkolistego muru z żelbetonu, o wymiarach ok. 14,5 na 5,5 m. Zostały w nim umieszczone odnalezione na terenie miasta macewy. "Wcześniej osadzeni z radomskiego aresztu uporządkowali teren, skosili trawę i wycięli krzaki" - poinformował rzecznik Aresztu Śledczego w Radomiu Krzysztof Linowski.

Partnerem merytorycznym projektu jest Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego.

Areszt Śledczy w Radomiu jest jednym z kilkudziesięciu biorących udział w projekcie.

W grudniu ubiegłego roku Fundacja przeprowadziła dla osadzonych i funkcjonariuszy radomskiego zakładu zajęcia poświęcone kulturze i tradycji żydowskiej. Uczestnicy zostali w ten sposób przygotowani do przeprowadzenia prac porządkowych na cmentarzach żydowskich zgodnie z zasadami religii żydowskiej.

Podobne szkolenia przeprowadzono m.in. w Krasnymstawie, Grądach Woniecku, Czerwonym Borze, Łupkowie i Grodzisku Mazowieckim.

Pomysł budowy lapidarium w Radomiu zrodził się pięć lat temu w radomskim magistracie, gdzie wykonano projekt architektoniczny. W 2008 roku sprawą budowy pomnika zajęli się przedstawiciele polskiej i izraelskiej służby więziennej, którzy zadeklarowali chęć realizacji przedsięwzięcia oraz zainicjowali spotkanie z władzami miasta, rabinem i Fundacją Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego.

Cmentarz żydowski przy ul. Towarowej w Radomiu został założony w 1831 roku. Podczas II wojny światowej grzebano na nim Żydów z getta. Już po wojnie na cmentarzu pochowano tu ciała więźniów obozu pracy w Pionkach. Od lat pięćdziesiątych stan cmentarza pogarszał się, co doprowadziło do niemal całkowitego zniszczenia nekropolii; na swoich miejscach zostało tylko kilkanaście nagrobków.

W 1992 roku cmentarz uporządkowano oraz wybudowano lapidarium. W lipcu 2008 r. na teren cmentarza przewieziono macewy odnalezione podczas prac remontowych na terenie miasta.