Od konfrontacji do dialogu

Zdaniem ks. Hryniewicza uniwersalizm nadziei jest, lekarstwem na pokusę zawłaszczenia zbawienia tylko do swojego wyznania czy religii. Otwarcie eschatologiczne może służyć odkrywaniu wspólnoty ludzkiego losu, tak aby wyzwalać dobro już teraz, dla ludzi wszystkich religii. Jacques Dupuis SJ stał się w ostatnich latach bohaterem debaty teologicznej toczącej się nie tylko wśród teologów katolickich. Stało się tak z wielu powodów, z których najważniejszym był jego wysiłek włączenia prawomyślnej teologii we współczesną debatę nad powszechnym znaczeniem zbawczego dzieła Jezusa Chrystusa. Ojciec Dupuis jest orędownikiem przełomu w katolickiej teologii pluralizmu religijnego. Jego książka "Ku chrześcijańskiej teologii pluralizmu religijnego", wydana w 1997 roku, wywołała szeroką dyskusję nie tylko w kręgach katolickich. Autor spotkał się z oskarżeniami o relatywizację wiary w Chrystusa. Z powodu "poważnych wieloznaczności i problematycznych tez" został wezwany przez Kongregację Nauki Wiary do złożenia wyjaśnień i przepracowania niektórych swoich poglądów. W piśmie Kongregacji Nauki Wiary skierowanym do belgijskiego teologa napisano, że niepokój budzi jego teologia pluralizmu religijnego, która poszukuje wspólnej przestrzeni, umożliwiającej dialog z wielkimi religiami świata, jak buddyzm i hinduizm. Wykłady ojca Dupuis zostały zawieszone do czasu wyjaśnienia sprawy, a on sam bodaj dwukrotnie stawał przed teologami Kongregacji. O ile w liście domagano się wyjaśnień dotyczących rozumienia roli teologa i mocy wiążącej orzeczeń Urzędu Nauczycielskiego, to rezultat konsultacji z Kongregacją odnosi się do samej treści książki. Kongregacja postanowiła (a ojciec Dupuis to zaakceptował), że do książki będą dołączone noty wyjaśniające sprawy, zdaniem Kongregacji, nie dość jasno ujęte, a odnoszące się do niepowtarzalnej i wyjątkowej roli Chrystusa w dziele zbawienia. Po opublikowaniu not Kongregacja wycofała swe zastrzeżenia. Do ocierających się o herezję poglądów m.in. J. Hicka, R. Panikkara, a także. J. Dupis'a odnosi się watykańska deklaracja "Dominiu Iesus". Efektem tych przemyśleń, do których wezwano o. Dupis jest książka "Chrześcijaństwo i Religie. Od konfrontacji do dialogu.", której polskie tłumaczenie ze wstępem ks. Wacława Hryniewicza, opublikowało ostatnio wydawnictwo WAM. Książka wyjaśnia niektóre kontrowersje, choć przedstawia także nowe kwestie dotyczące dialogu międzyreligijnego. Publikacja stanowi spopularyzowaną wersję pracy ogłoszonej przez jezuickiego teologa pod koniec lat 90. ubiegłego wieku. W swojej najnowszej książce belgijski teolog stara się pogodzić otwartość teologicznego myślenia z wiernością wobec nauczania Kościoła, twórczo łącząc dorobek teologii zachodniej z refleksją myślicieli azjatyckich.