Trybunał wstrzymał lustrację księży?

Decyzja TK to także wstrzymanie lustracji duchownych Kościoła katolickiego, która była prowadzona w ramach projektu naukowego. Według historyków piątkowy werdykt Trybunału Konstytucyjnego zamykający archiwa IPN przed naukowcami spoza Instytutu i dziennikarzami oznacza zawieszenie badań nad historią PRL. Nie kryją oni dezaprobaty dla tej decyzji TK. "To fatalna decyzja, jestem zły. Dopóki te archiwa będą zamknięte, badania nad okresem PRL zostaną wstrzymane" - ubolewa prof. Wojciech Roszkowski. "Bez dostępu do tych archiwów nie da się prowadzić badań naukowych. To blokuje prace historykom, ich doktoraty i habilitacje" - dodaje prof. Andrzej Friszke. Doradca prezesa IPN dr Antoni Dudek zwraca uwagę, że większość zasobów IPN to akta dotyczące działalności SB i ich wpływu na rzeczywistość PRL, a nie tylko teczki agentów, do których Trybunał chciał zablokować dostęp. "To jawna dyskryminacja i złamanie konstytucyjnej zasady wolności badań naukowych" - mówi Dudek. Powołuje się tu na 73. artykuł konstytucji, który mówi o prawie do wolności twórczości artystycznej, badań naukowych oraz ogłaszania ich wyników. "Ten artykuł konstytucji został naruszony przez Trybunał Konstytucyjny" - zauważa Dudek. Niezadowolenia z decyzji TK nie kryje ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski, który w ramach projektu badawczego opublikował książkę "Księża wobec bezpieki", a teraz pracował nad jej suplementem. "Orzeczenie Trybunału to straszliwy knot prawny. Jako obywatel polski mam dostęp do akt niemieckiej Stasi na temat Kościoła w naszym kraju, a odebrano mi prawo badań akt polskich służb specjalnych PRL na ten sam temat" - złości się na paradoks sytuacji. "To uderzy we wszystkie badania, nie tylko kościelne, także inni naukowcy, historycy muszą zawiesić prace". Według Dziennika decyzja Trybunału dotyczy ponad tysiąca naukowych projektów badawczych realizowanych w IPN w całym kraju i wniosków złożonych przez ponad stu dziennikarzy. Ich tematyka dotyczy takich zagadnień, jak działania SB wobec zbrojnego podziemia w latach 1944-1956, aparat bezpieczeństwa wobec emigracji i Polonii czy wobec środowisk twórczych. Orzeczenie TK nie obejmuje etatowych pracowników IPN, którzy prowadzą sto kilkadziesiąt takich projektów i będą mogli je kontynuować. "W momencie opublikowania orzeczenia TK w Dzienniku Ustaw IPN nie będzie przyjmował nowych wniosków badawczych, realizowane będą tylko zamówienia złożone do tego momentu" - wyjaśnia rzecznik IPN Andrzej Arseniuk. Oznacza to, że w ciągu kilku tygodni wygasną wszystkie badania naukowe nieprowadzone przez pracowników IPN. Decyzja TK obejmuje także badania Kościelnej Komisji Historycznej, która m.in. prowadzi lustrację biskupów, i analogicznych komisji prowadzących badania w 44 diecezjach. Ich prace były prowadzone na zasadzie badań naukowych. "Kościelne komisje historyczne nie są wyłączone z orzeczenia Trybunału, ich prace także zostaną wstrzymane" - przyznaje Arseniuk. Strona kościelna nie chce komentować decyzji Trybunału Konstytucyjnego. "Poczekajmy na oficjalne orzeczenie" - mówi krótko abp Sławoj Leszek Głódź, który jest łącznikiem między Episkopatem a Kościelną Komisją Historyczną. Komisja ta w ciągu pół roku zbadała 21 spraw, z czego 11 zostało zakończonych nadaniem statusu pokrzywdzonego. W Kościele katolickim w Polsce jest obecnie 132 biskupów. Komisja chciała zakończyć prace do 31 października tego roku. Jeszcze przed orzeczeniem Trybunału strona kościelna ubolewała, że ten termin jest zagrożony, ponieważ Komisja przez kilka miesięcy nie otrzymywała z IPN zamówionych dokumentów. Kościół interweniował nawet w tej sprawie w Ministerstwie Sprawiedliwości. Według Dziennika wczoraj członkowie KKH otrzymali część zamówionych materiałów i przystąpili do prac nad nimi, jednak zbadanie wszystkich akt dotyczących biskupów i inwigilacja Kościoła przez SB po orzeczeniu Trybunału będzie niemożliwe.