Kościół w Chinach - przed Igrzyskami Olimpijskimi w Pekinie

Jak dotąd żadne z tych oczekiwań nie spełniło się. Biskup Hongkongu kardynał Joseph Zen Ze-kiun powiedział ostatnio, że chiński rząd w okresie przed igrzyskami, chce kontrolować wszystko, a ewentualna podróż Benedykta XVI do Chin „byłaby instrumentalnie wykorzystana, nie zostałaby zrozumiana i nie przysłużyłaby się wiernym Kościoła rzymskiego”. Dziś Kościół w Chinach rozwija się bardzo dynamicznie, aczkolwiek wciąż ciąży na nim piętno podziału na wspólnoty uznawane przez państwo (tzw. Kościół patriotyczny) i „podziemne” czy „domowe”. Dramat podziału Podział Kościoła katolickiego na „podziemny” i „oficjalny” został narzucony w latach 50. dwudziestego wieku. W 1951 r. usunięto z Chin prawie wszystkich misjonarzy zagranicznych (w tym biskupów), którym zarzucono szpiegostwo i współdziałanie z wrogami rewolucji. Duchowni i siostry zakonne zostali uwięzieni i poddani próbom przymusowej indoktrynacji. Większą część instytucji kościelnych upaństwowiono. W tymże samym roku kontrolę nad wszystkimi wspólnotami religijnymi przejęło Biuro ds. Religijnych przy Radzie Państwa. Rządowi i partii udało się zmusić niektórych przedstawicieli Kościołów chrześcijańskich do podpisania tzw. Manifestu chrześcijańskiego (1950), w którym deklarowali oni lojalność wobec nowego państwa chińskiego. W Manifeście proklamowano zasady tzw. trzech autonomii: samoutrzymanie, czyli nieprzyjmowanie żadnej pomocy finansowej z zagranicy, samoewangelizacja, czyli głoszenie Ewangelii bez pomocy misjonarzy zagranicznych oraz samozarządzanie, czyli kierowanie Kościołem bez zależności od Stolicy Apostolskiej. Nieliczni biskupi chińscy oraz kilku księży i świeckich, którzy chcieli w ten sposób uratować Kościół, w 1957 r. założyli Patriotyczne Stowarzyszenie Katolików Chińskich (PSKCh), przyjmując proklamowane zasady. Jednak większość księży i świeckich ich nie zaakceptowała. Zwłaszcza że Pius XII w encyklice „Ad Sinarum gentem” z 1954 r. przestrzegał przed akceptacją „zasad trzech autonomii”. A kiedy już PSKCh powstało, papież jeszcze raz w encyklice „Ad Apostolorum principis” z 1958 r. zagroził tej organizacji ekskomuniką. Taka postawa stała się pretekstem dla władz Chin do zerwania wszelkich stosunków ze Stolicą Apostolską. Władze domagały się również samodzielnego wyboru biskupów. W 1957 r. zostali wybrani i wyświęceni pierwsi biskupi bez zgody Watykanu; i tak rozłam utrwalił się i trwa do dzisiaj. Kościół oficjalny tworzą ci, którzy przyjęli wymuszone warunki. Zarządzają nim trzy struktury, decydujące o wszystkich ważnych sprawach. Są to: Patriotyczne Stowarzyszenie Katolików Chińskich, do którego należą biskupi, księża i katolicy świeccy; Ogólnokrajowa Komisja Administracyjna Chińskiego Kościoła Katolickiego, kierująca pracą administracyjną i organizacyjną (wewnątrzkościelną) oraz Chińskie Kolegium Biskupów. Kolegium zajmuje się sprawami wiary i wyborem biskupów. Natomiast Kościół „podziemny” oficjalnie nie akceptuje współpracy z PSKCh ani z władzami państwowymi. Uważa się on za prawdziwy Kościół katolicki i jest lojalny wobec Stolicy Apostolskiej. Posiada własne struktury, m.in. Konferencję Biskupów, która podobnie jak konferencja Kościoła oficjalnego nie jest uznawana przez Watykan. Biskupi i księża święceni są potajemnie. Mimo, że Kościół ten nie jest uznany, to na wielu obszarach – mimo prześladowań – działa on w sposób dość otwarty.