Sympozjum o Piusie XII

Na spotkaniu oprócz wyników badań historycznych przedstawiono osobiste świadectwa zarówno tych, którzy uczestniczyli w ratowaniu Żydów przez Kościół, jak i samych ocalonych. Ponieważ są to osoby w podeszłym już wieku, wywiady z nimi wcześniej nagrano (wideo dostępne na: www.ptwf.org). Liczący obecnie 96 lat abp Giovanni Ferrofino mówił o swym spotkaniu z Piusem XII, kiedy po wybuchu wojny wyjeżdżał jako sekretarz nuncjatury apostolskiej na Haiti. Papież był głęboko poruszony rozpoczynającą się już zagładą Żydów. Niepokoił się, wyraźnie zdenerwowany, że takie państwa jak Stany Zjednoczone nie śpieszą się z ich ratowaniem. Na prośbę Papieża ks. Ferrofino razem z nuncjuszem zabiegał u prezydenta Haiti o wizy dla Żydów zbiegłych z okupowanej Europy, ocalając w ten sposób tysiące ludzi. Słowacki Żyd Juraj Adam opowiedział, jak papiescy dyplomaci ukrywali go w nuncjaturze w Budapeszcie, pozorując, że jest jednym z jej pracowników. Pomagał im w działaniach podejmowanych dla ratowania wielu innych Żydów. Świadectwo o tym, co działo się w okupowanym przez Niemców Rzymie, złożył Michele Tagliacozzo, kierujący obecnie izraelskim archiwum Holokaustu w Hajfie. Ukrywany był najpierw na Lateranie wraz z dużą grupą Żydów i innych prześladowanych pod opieką przyszłego kard. Pietro Palazziniego, odznaczonego potem tytułem Sprawiedliwego wśród Narodów Świata. W późniejszym czasie schronienia udzielał mu pastor adwentystów, który wcześniej uczył się z nim hebrajskiego. Z wywiadu tego można się też dowiedzieć, że szef tajnej żydowskiej organizacji pomagającej ukrywanym prowadził tę działalność, chroniąc się w kurii generalnej kapucynów. Natomiast dziennikarz Dan Kurzman, zaprezentował swą – wydaną również po polsku – książkę „Misja specjalna. Hitlerowski plan zajęcia Watykanu i porwania Papieża”. Wśród uczestników sympozjum był też jezuicki historyk o. Peter Gumpel. „Jestem bardzo zadowolony, że niekatolicka organizacja, która tak wiele czyni na rzecz pokoju między między narodami i wyznawcami różnych religii, stara się nadać większy rozgłos temu, co Pius XII naprawdę zrobił. A czyni to nie z inicjatywy Kościoła katolickiego, ale z własnej – powiedział on Radiu Watykańskiemu. – Przytoczone na sympozjum fakty nie są czymś nowym, ale są mało znane lub ignorowane. To doskonała inicjatywa, którą z serca popieram – właśnie dlatego, że z nominacji Jana Pawła II jestem relatorem w sprawie beatyfikacyjnej Piusa XII. Przez wiele lat studiowałem te kwestie, znam je i zawsze się dziwiłem, że pewnych rzeczy nie chce brać się pod uwagę. Dotyczy to szczególnie słynnego muzeum Yad Vashem w Jerozolimie. Wystawiono tam zdjęcie Piusa XII podpisane naprawdę obraźliwie dla nas katolików. Nie przedstawia się go wprawdzie jako zbrodniarza wojennego, ale jako kogoś, kto nic nie robił. Wywołuje się wrażenie, że był politykiem unikającym starcia z nazistami. To wszystko jest błędne. Nie tylko ja tak uważam. Najsłynniejszy żydowski historyk, Brytyjczyk Sir Martin Gilbert, uważany przez samych Żydów za najbardziej kompetentnego badacza Holokaustu, był tym oburzony. Na sympozjum usłyszeliśmy wywiad, w którym określa on ten podpis jako fałszowanie historii”. Dodajmy, że fundacja „Pave the Way” od samego początku zapowiedziała, iż wszystkie zaprezentowane materiały przekaże też jerozolimskiemu instytutowi Yad Vashem, domagając się zmiany treści niezgodnego z prawdą historyczną tekstu o Piusie XII. Po audiencji dla uczestników sympozjum o znaczenie tego spotkania Radio Watykańskie zapytało sekretarza watykańskiej Komisji ds. Kontaktów Religijnych z Judaizmem, ks. Norberta Hofmanna SDB. „Znaczenie jest moim zdaniem ogromne – odpowiedział niemiecki salezjanin. – Przede wszystkim, ponieważ Benedykt XVI po raz pierwszy wypowiedział się publicznie o postaci Piusa XII, a poza tym dlatego, że o audiencję poprosiła fundacja założona przez Żyda. Wiemy przecież, że pewne środowiska żydowskie kontestują postać Piusa XII. Jednak Gary Krupp urządził sympozjum, by go zrehabilitować przez świadectwa i fakty historyczne, gdyż Pius XII rzeczywiście pomógł ocalić podczas wojny wielu Żydów. Znaczenie jest zatem podwójne: z jednej strony Żyd świadczący na korzyść Piusa XII, a z drugiej Benedykt XVI, który po raz pierwszy publicznie wypowiada się o tej postaci”.