Przesłanie III Kongresu Kultury Chrześcijańskiej

9. Kulturowym zjawiskiem, które wymaga obecnie szerokiej uwagi społecznej, pozostaje rosnące liczbowo środowisko osób sfrustrowanych, zniechęconych do życia, pełnych pretensji do świata. Ich frustracja płynie nie tylko z braku sukcesu, lecz również z podejrzeń, że sukces można odnieść jedynie za cenę nieuczciwości, zakłamania czy zdrady. Spolaryzowane warunki ekonomiczne będą także w przyszłości sprzyjać powstawaniu podobnych postaw, dlatego też niezbędne jest pełniejsze uwzględnienie zarówno w funkcjonowaniu instytucji społecznych, jak i tematyce programów podejmowanych przez media doświadczenia środowisk, które czują się skrzywdzone, oszukane lub zapomniane przez świat ludzi sukcesu. 10. Na szlaku apostolskiego posłania zadaniem Kościoła jest nieść sens i nadzieję – w stylu św. Pawła – na współczesne Areopagi. Naśladując Apostoła narodów, chrześcijanin dzielący głęboką troskę o postępującą szybko sekularyzację świata, pozostaje równocześnie człowiekiem odważnej wizji ufnym w skuteczne działanie łaski Bożej. Powtarza on za św. Pawłem: ”Błogosławcie tych, którzy was prześladują. Błogosławcie, a nie złorzeczcie.” (Rz 12:14), by w Ewangelii błogosławieństw poszukiwać środków leczących rany świata. 11. Mimo iż encyklika Spe salvi zobowiązuje nas do niesienia światu przesłania nadziei, w polskiej kulturze pojawiają się nieproporcjonalnie często akcenty beznadziei, rozpaczy, zniechęcenia. W środowisku, które jeszcze przed narzuceniem marksizmu doświadczyło fałszywej antropologii Nietzscheańskiej, łatwo jest spotkać ludzi kultury powtarzających pesymistycznie za Tadeuszem Różewiczem: „Człowiek to ssak, który może urodzić się bez miłości i umrzeć bez nadziei”. Te słowa poety bywają przyjmowane przez wiele środowisk jako życiowe credo, deklarujące konieczność życia bez iluzji i łatwej pociechy. Czy jednak krzyż i męka Chrystusa są symbolem łatwego pocieszenia? Trzeba tu przywołać świadectwo tych wielkich osobowości, które w osobistej strefie wyciszenia, modlitwy, refleksji potrafiły chronić wartości kontrastujące z przesłaniem beznadziei, rozpaczy i absurdu znamiennym dla wielu autorów współczesnych. 12. Absurdem byłoby eliminowanie z historii idei tych nurtów, które głosiły aprobatę sensu, rozumu czy piękna dlatego, że ktoś jest subiektywnie przekonany o tragizmie absurdalnego świata. Zamiast uproszczonej alternatywy: łatwa pociecha chrześcijańska albo arystokratyczny tragizm i bunt, trzeba dostrzec wielką intelektualną tradycję afirmacji sensu i treści, której owocem jest zarówno współczesna nauka, jak i technika. Reprezentując tę tradycję w dialogu z myślą współczesną, przedstawiciele myśli chrześcijańskiej podejmują ambitne zadanie połączenia osiągnięć naukowo-technicznych z humanistyczną wizją kultury wolnej od poczucia głębokiego tragizmu. Bynajmniej nie ignorują oni realności zmagań nadziei z rozpaczą. Bronią jednak antropologii, w której tzw. jakości życia nie sposób zredukować do poziomu parametrów fizycznych, gdyż jej ważnym przejawem pozostaje także osobista świętość człowieka.