Wpatrywać się w to, co łączy

Zagrożenia i wyzwania

Wspólne zagrożenia i wyzwania, przed którymi stają nasze narody i Kościoły, wymagają nowych wspólnych inicjatyw dla budowania trwałego pokoju i szczęśliwszej przyszłości – zaznaczył prymas Polski-senior abp Henryk Muszyński. Do wyzwań tych zaliczył m.in. usuwanie Boga i wiary z życia publicznego, brak poszanowania życia ludzkiego i niezbywalnej godności człowieka, rozkład małżeństwa jako stałego związku mężczyzny i kobiety, a w następstwie tego także rodziny - kolebki życia.

Pojednanie narodów rosyjskiego i polskiego posiada już mocne podstawy – uważa abp Jeremiasz, prawosławny biskup wrocławsko-szczeciński. Wśród mocnych podstaw pojednania wymienił m.in. rolę Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce i Kościoła prawosławnego w Rosji w życiu narodów tych krajów. Jego zdaniem, są nimi również „daleko idące, chociaż nie zawsze postrzegane” elementy wspólne w teologii i pobożności. "Tak jest w przypadku czci oddawanej Przenajświętszej Bogurodzicy" – zaznaczył.

Konkretne kroki

Z postulatem wspólnego apelu obu Kościołów o zwrot szczątków samolotu rozbitego w czasie katastrofy smoleńskiej w 2010 r., co przyczyniłoby się do usunięcia jednej z ważnych przeszkód na drodze porozumienia i pojednania między naszymi narodami, wystąpił abp Stanisław Budzik.

Zdaniem metropolity lubelski konieczne jest podjęcie wspólnych działach o charakterze ewangelizacyjnym i "przejść od defensywy do ofensywy". Przypomniał o rozpoczętej przez Kościół katolicki nowej ewangelizacji i podobnych działaniach podjętych przez Kościół prawosławny w Rosji. Zaznaczył, że Kościół ten dopiero niedawno odzyskał wolność religijną, a już musi przeciwstawiać się wielu wyzwaniom takim jak aborcja i eutanazja, obrona wolności, również religijnej, w tym prawo do obecności religii w przestrzeni publicznej.

Abp Budzik zachęcał też do szerokiej współpracy między uczelniami i wydziałami w organizacji sympozjów i konferencji, do dzielenia się dorobkiem filozoficznym i teologicznym, podejmowania wspólnych projektów badawczych i dydaktycznych.

Wskazał ponadto na potrzebę pogłębienia kontaktów w dziedzinie kultury, wykorzystując do tego istniejące w Polsce formy twórczego i krytycznego dialogu z kulturą współczesną, jak Zjazdy Gnieźnieńskie, Kongresy Kultury Chrześcijańskiej w Lublinie czy Dziedziniec Dialogu.

Z kolei prawosławny biskup oriechowo-zujewski Pantelejmon podkreślił, że katolicy i prawosławni powinni razem pełnić dzieło miłosierdzia. "Możemy wymieniać się doświadczeniami i wzajemnie od siebie się uczyć" - powiedział przewodniczący Wydziału Synodalnego ds. Kościelnej Dobroczynności i Społecznej Posługi RKP oraz wikariusz patriarchy moskiewskiego i całej Rusi w wykładzie pt. "Prawosławni i katolicy w służbie miłosierdzia".

Wskazał przy tym na największe bolączki współczesnej Rosji. Pod względem liczby rozwodów kraj ten zajmuje drugie miejsce w świecie, a aborcji - pierwsze. Dlatego Rosyjski Kościół Prawosławny zwraca szczególną uwagę na problemy rodziny - zapewnił gość z Rosji.

O konkretnych dalszych krokach na drodze pojednania mówili także podczas konferencji prasowej metropolita Hilarion i abp Michalik. Przewodniczący Episkopatu Polski oczekuje, że w parafiach, w których są prawosławni, będą oni traktowani po bratersku i nie będą się czuli obco, oczywiście bez naruszania własnej tożsamości czy łamania kościelnych przepisów.

Do wymiany kulturalnej między narodami i Kościołami przywiązuje dużą wagę również metropolita Hilarion. Obok wymiany naukowej i studenckiej proponuje on „wymianę pielgrzymkową”. Zauważył bowiem, że wielu Rosjan przyjeżdża na Jasną Górę, by modlić się przed ikoną Matki Boskiej Częstochowskiej, czczoną także przez RKP. Z kolei w Rosji jest wiele świętych miejsc, do których przyjeżdżają katolicy z Polski (w Moskwie, Siergijew Posadzie, Petersburgu, Nowym Walaamie, na Wyspach Sołowieckich...).

Są też miejsca związane z tragicznymi dziejami naszych narodów: Poligon Butowski w Moskwie czy Katyń (gdzie spoczywają nie tylko polscy oficerowie, ale też wielu Rosjan). "W duchu pojednania możemy organizować grupy pielgrzymkowe, które odwiedzałyby te święte miejsca, składałyby hołd tym, którzy niewinnie zginęli, ale też poznawałyby współczesne życie religijne" - wskazał metropolita.