70. rocznica śmierci Gajcego

Tadeusz Gajcy urodził się 8 lutego 1922, zginął 16 sierpnia 1944 w powstaniu warszawskim.

Jego ojciec był ślusarzem, a matka położną. Uczył się w gimnazjum ojców marianów na Bielanach. Był ministrantem, służył w kościele Jana Bożego.

W 1941 zdał maturę. Rozpoczął studia polonistyczne na tajnych kompletach na Uniwersytecie Warszawskim. Zdzisław Stroiński wprowadził go do konspiracyjnej organizacji Konferderacji Narodu. Podczas II wojny był współtwórcą miesięcznika literackiego "Sztuka i Naród" - wydawanego w podziemiu. Publikował w nim m.in. swoje wiersze, fragmenty prozy pod pseudonimem Karol Topornicki, Roman Oścień lub anonimowo.

Debiutancki tomik Gajcego "Widma" ukazał się w maju 1943 r. w podziemnym wydawnictwie. W maju 1944 powstał kolejny tomik poezji  "Grom powszedni".

Rozpoczynał od liryki tyrtejskiej. Nawiązywał do katastrofizmu, ale prezentował swoistą wizję - przesyconą negatywizmem, zagęszczającą obraz apokaliptycznej makabry, wprowadzającą elementy groteski. Rzeczywistość ukazywał w wizyjno-symbolicznych obrazach. Posługiwał się też konwencją snu, obok poematów sięgał do form ballady, bajki, kolędy, piosenki.

W tomie "Grom powszedni" przewodnim motywem stała się myśl o mistycznym sensie ofiary w imię miłości do ludzi i ojczyzny, a kluczowymi kwestiami oswajanie śmierci i wybór pomiędzy nienawiścią i miłością, dokonany ostatecznie na korzyść miłości - czytamy na culture.pl.

W powstaniu walczył na Starym Mieście w grupie szturmowo-wypadowej porucznika Jerzego Bondorowskiego. Zginął jako żołnierz AK w kamienicy przy ul. Przejazd 1/3, wysadzonej przez niemieckich żołnierzy. Ciało ekshumowano dopiero w 1946 roku. Pochowano go na wojskowych Powązkach.

W 2009 roku nakładem Muzeum Powstania Warszawskiego ukazała się płyta pt. "Gajcy!". Znajdują się na niej utwory współczesnych artystów sceny muzycznej z tekstami poety.