Regulacje dot. utrudniania kontaktów z dziećmi

Projekt, zamieszczony na stronach internetowych ministerstwa, w drugiej połowie listopada został skierowany do rozpatrzenia przez Komitet Rady Ministrów. Przewiduje on m.in. dodanie nowego podrozdziału w kpc pod tytułem "sprawy dotyczące wykonywania kontaktów z dzieckiem".

Zgodnie z planowanymi rozwiązaniami, egzekwowanie kontaktów uprawnionej osoby z dzieckiem opierać się ma na zasadzie tzw. "sumy przymusowej". Jeśli więc rodzic nie będzie wykonywać nałożonych na niego obowiązków dotyczących kontaktów drugiego z rodziców z dzieckiem, sąd opiekuńczy zagrozi mu "nakazaniem zapłaty" określonej sumy pieniężnej na rzecz osoby uprawnionej do takich kontaktów. Gdy kontakt nadal nie będzie umożliwiany, sąd nakaże zapłatę określonej wcześniej sumy za każde uniemożliwienie takiego kontaktu.

Analogiczne zasady mają obowiązywać wobec osoby uprawnionej do kontaktów z dzieckiem w przypadku naruszania przez nią wcześniejszych ustaleń, np. samowolnych wydłużeń tych kontaktów i opóźnień w przekazaniu dziecka osobie, pod której pieczą ono pozostaje.

"Jak się wydaje, proponowany środek polegający na nakazaniu zapłaty sumy na rzecz uprawnionego lub na rzecz osoby sprawującej pieczę nad dzieckiem, powinien być efektywniejszy od stosowanej dotychczas grzywny na rzecz Skarbu Państwa" - napisali autorzy projektu w jego uzasadnieniu.

Resort sprawiedliwości zaznaczył jednocześnie, iż nie ma granicy wysokości kwoty orzekanej do zapłaty. "Kwota ta ma być skuteczna, powinna być adekwatna do majątku osoby zobowiązanej" - napisano w uzasadnieniu.

"Niemniej jednak liczyć się należy z sytuacjami, gdy opisany środek polegający na nakazaniu zapłaty nie doprowadzi do wykonania orzeczenia o kontaktach" - zaznaczono w projekcie. W takich przypadkach sąd opiekuńczy mógłby zlecić kuratorowi sądowemu "przymusowe odbieranie dziecka w terminach kontaktów, przez określony czas".

Ponadto, według projektowanych zapisów, sąd opiekuńczy nakazywałby od osoby uniemożliwiającej kontakt z dzieckiem zwrot kosztów poniesionych w związku z przygotowaniem tego kontaktu.

W uzasadnieniu projektu zaznaczono, że dotychczas kwestie te regulowane są głównie w oparciu o ogólne przepisy o egzekucji świadczeń niepieniężnych. "Wskazany stan prawny był krytykowany za brak efektywności środków stosowanych dla wymuszenia respektowania orzeczeń o kontaktach z dziećmi" - wskazało ministerstwo.

Rzecznik Praw Dziecka Marek Michalak także ocenił w rozmowie z PAP, że "obowiązujące przepisy nie dają gwarancji zapewnienia dziecku kontaktu z obojgiem rodziców".

"Pracując nad ich zmianą należy pamiętać, że sprawą priorytetową jest adekwatność działań podejmowanych przez organy egzekucyjne, tak, aby nie ucierpiało na tym dziecko. Przymusowe odebranie dziecka powinno być ostatecznością, a samo dziecko w każdym wypadku powinno być przygotowane na czekającą je zmianę" - dodał Michalak.

Inny z projektów dotyczących tych zagadnień przygotowała w pierwszej połowie roku sejmowa komisja "Przyjazne Państwo". Trafił on do dalszych prac w Komisji ds. Zmian w Kodyfikacjach, zgodnie z zapowiedziami miał tam zaczekać na szerszy projekt, przygotowywany przez rząd.