Nieznane nagrania SB z lat 80.

Na instalację, przygotowaną w związku z przypadającą w niedzielę 28. rocznicą stanu wojennego, złożą się niepublikowane dotąd nagrania dźwiękowe dokumentujące akcje SB i milicji w Warszawie, Gdańsku i Wrocławiu w połączeniu z materiałami filmowymi i fotografiami z początku lat 80.

"Nagrania te otrzymałem od znajomego w 1982 roku. To podsłuchy zarejestrowane prawdopodobnie przez pracowników służby zdrowia lub kolejarzy, ponieważ dysponowali oni wówczas takimi możliwościami technicznymi. Na jednym z nich można usłyszeć 5-minutowe nagranie uliczne z 31 sierpnia 1981 roku z Warszawy z Nowego Światu. Słychać na nim atak funkcjonariuszy na demonstrację, granaty, wystrzały i krzyki ludzkie, a także polecenia wydawane przez dowódców" - opowiadał PAP działacz opozycyjny z lat 80. Andrzej Zieliński, który przekazał nagrania na potrzeby stworzenia instalacji.

Na innym z nagrań zarejestrowanym w Gdańsku 16 grudnia 1981 roku podczas pacyfikacji opozycyjnej demonstracji, słychać - jak relacjonował Ziółkowski - rozmowy dowódców oddziałów milicji z punktem dowodzenia, w chwili kiedy padły strzały. "Słychać nazwiska osób ranionych, ich adresy i rodzaje obrażeń podawane także podczas telefonów funkcjonariuszy do szpitali" - mówił Ziółkowski.

W jego ocenie nagrania, które zostaną zeprezentowane w ramach instalacji "Stan nasłuchu", to "porażający materiał". "Oczywiście materiały wymagały oczyszczenia przed zmontowaniem ich z podkładem filmowym i fotograficznym. Myślę jednak, że całość będzie stanowić niezwykłe świadectwo tamtego okresu i pewien dokument wydarzeń. W latach 90. próbowałem nimi zainteresować radio, jednak bez odzewu i tak trafiły do mojego domowego archiwum, skąd wyjąłem je dopiero na tę instalację" - podkreślił Ziółkowski.

Nagraniom będą towarzyszyć nagrania filmowe z początku lat 80. oraz fotografie z tamtego okresu, pochodzące z wydanego przez Dom Spotkań z Historią wspólnie z Ośrodkiem KARTA albumu "Stan wojenny. Ostatni atak systemu".