Powstanie Warszawskie dzień po dniu

31 lipca

- Komendant Główny Armii Krajowej gen. Tadeusz Komorowski "Bór" wydał dowódcy Okręgu AK Warszawa płk. Antoniemu Chruścielowi "Monterowi" rozkaz o rozpoczęciu 1 sierpnia 1944 r. o godz. 17.00 zbrojnej walki z Niemcami w Warszawie.

1 sierpnia

- O godz. 17.00 (godzina "W") wybuchło Powstanie Warszawskie. Do pierwszych walk z Niemcami doszło na Żoliborzu już ok. godz. 14.00; na Woli i w Śródmieściu Północ - ok. 16.00.

- "Polacy! Od dawna oczekiwana godzina wybiła. Oddziały Armii Krajowej walczą z najeźdźcą niemieckim we wszystkich punktach Okręgu Stołecznego" - napisano w pierwszej powstańczej odezwie, rozklejonej na ulicach stolicy.

- Siły Armii Krajowej liczyły 40-45 tys. żołnierzy, zorganizowanych w ośmiu obwodach podległych Komendzie Okręgu Warszawskiego AK (Śródmieście, Żoliborz, Wola, Ochota, Mokotów, Praga, Powiat i Okęcie) oraz w oddziałach wydzielonych. Powstańcy dysponowali ok. 2,5 tys. pistoletów, 1475 karabinami, 420 pistoletami maszynowymi, 94 ręcznymi karabinami maszynowymi, 20 ciężkich karabinami maszynowymi.

- Powstańcy zdobyli hotel "Victoria" przy ul. Jasnej - miejsce to wybrano następnie na kwaterę płk. Chruściela "Montera".

- Żołnierze AK opanowali gmach Towarzystwa Ubezpieczeń "Prudential" (najwyższy wówczas budynek w Warszawie - 68 m wysokości) przy Placu Napoleona (obecnie Plac Powstańców Warszawy); na jego dachu zawieszono polską flagę.

- Do polskiej niewoli trafił mjr Max Driske, najwyższy stopniem niemiecki oficer przetrzymywany przez powstańców.

- W reakcji na wybuch powstania w Warszawie Reichsfuehrer SS Heinrich Himmler powiedział: "Każdego mieszkańca należy zabić, nie wolno brać żadnych jeńców. Warszawa ma być zrównana z ziemią i w ten sposób ma być stworzony zastraszający przykład dla całej Europy".

2 sierpnia

- Powstańcy zdobyli Pocztę Główną, Państwową Wytwórnię Papierów Wartościowych, Pałac Krasińskich, fabrykę Monopolu Tytoniowego oraz Elektrownię Warszawską na Powiślu.

- W wyniku ran zmarła Krystyna Krahelska "Danuta" - poetka, autorka jednej z najpopularniejszych piosenek powstańczych "Hej chłopcy, bagnet na broń!".

- Ukazał się pierwszy powstańczy numer pisma AK "Biuletyn Informacyjny".

- Niemcy dokonali egzekucji ponad 600 osób przetrzymywanych w więzieniu mokotowskim przy ul. Rakowieckiej.

3 sierpnia

- Niemieckie bombowce po raz pierwszy od wybuchu powstania zbombardowały Warszawę.

- Powstańcy opanowali Dworzec Pocztowy, Pałace Blanka i Mostowskich oraz Arsenał.

- Icchak Cukierman, jeden z przywódców Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB), wydał odezwę do bojowników żydowskiego ruchu oporu z apelem o wstępowanie w szeregi powstańcze i walkę z Niemcami. "Od trzech dni lud Warszawy prowadzi walkę orężną z okupantem niemieckim. Bój ten jest i naszym bojem (...). Przez bój do zwycięstwa do Polski wolnej, niepodległej, silnej i sprawiedliwej" - głosiła odezwa.

4 sierpnia

- Zarządzenie Komendy Okręgu Warszawa AK wzywające mieszkańców stolicy do budowy barykad.

- Powstańczy sztab dowodzenia opuścił hotel "Victoria" i przeniósł się do budynku PKO przy ul. Jasnej.

- Niemcy zrzucili z samolotów datowane na 2 sierpnia ulotki do żołnierzy AK, wzywające do zaprzestania działań zbrojnych przeciw Niemcom, rzekomo podpisane przez gen. Komorowskiego "Bora".

- Poległ Krzysztof Kamil Baczyński, poeta, czołowy przedstawiciel tzw. Pokolenia Kolumbów, żołnierz Batalionów AK "Zośka" i "Parasol".

- Załogi polskich i brytyjskich samolotów dokonały pierwszych zrzutów nad walczącą Warszawą.

5 sierpnia

- Powstańcy zdobyli "Gęsiówkę" - niemiecki obóz koncentracyjny (KL Warschau) przy ul. Gęsiej, uwalniając 348 Żydów.

- Brygada SS dowodzona przez SS-Oberfuehrera Oskara Dirlenwangera zamordowała na Woli około 20 tys. ludzi. W ciągu następnych dni liczba ofiar wzrosła do 40 tys.

- Zakończyła się niemiecko-sowiecka bitwa na przedpolach Pragi.

6 sierpnia

- Niemcy uruchomili w Pruszkowie obóz przejściowy (Dulag 121) dla ludności cywilnej Warszawy. Ogółem przeszło przez niego ok. 550 tys. mieszkańców stolicy.

- Utworzenie Wojskowej Służby Społecznej (WSS), podlegającej Biurze Informacji i Propagandy Komendy Okręgu Warszawa AK. Do zadań WSS należała pomoc powstańcom oraz cywilom.

- Rozpoczęła działalność Harcerska Poczta Polowa.

7 sierpnia

- Walki Zgrupowania "Radosław" na cmentarzach kalwińskim i ewangelickim.

8 sierpnia

- Pierwsza audycja powstańczej radiostacji AK "Błyskawica - nadana z gmachu PKO. "Halo, tu mówi +Błyskawica+! Stacja nadawcza Armii Krajowej w Warszawie, na fali 32, 8 oraz 52, 1 m. Duch Warszawy jest wspaniały" - to pierwsze słowa, jakie na falach "Błyskawicy" popłynęły w eter.

- W wydawanym przez Referat Prasowy Okręgowej Delegatury Rządu RP na m.st. Warszawę "Komunikacie Informacyjnym" ukazało się obwieszczenie o powszechnym obowiązku pracy.

9 sierpnia

- W trakcie ewakuacji Niemców z Pałacu Bruehla, siedziby gubernatora dystryktu warszawskiego Ludwiga Fischera, zginął jego zastępca - dr Herbert Hummel.

- Ukazały się pisma "Kurier Stołeczny" i "Barykady Powiśla".

11 sierpnia

- Rozkaz płk. Chruściela "Montera" regulujący zasady posługiwania się bronią oraz przepisy dotyczące wyposażenia i umundurowania.

- Wojska niemieckie opanowały Wolę i Ochotę.

- Odwrót Zgrupowania "Radosław" w kierunku Starego Miasta; z funkcji dowódcy zgrupowania ustąpił ciężko ranny ppłk Jan Mazurkiewicz "Radosław".

- Powstańcom przyznano pierwsze krzyże Virtuti Militari za udział w walkach z Niemcami.

12 sierpnia

- Niemcy odbili z rąk polskich gmachy Dyrekcji Wodociągów i Kanalizacji, Starostwa Grodzkiego Śródmiejsko-Warszawskiego, a także Wojskowy Instytut Geograficzny, Miejski Instytut Higieny i Dom Turystyczny.

- Ukazał się pierwszy numer pisma "Barykada"

13 sierpnia

- Niemcy zajęli Stawki, co spowodowało zamknięcie pierścienia wokół Starego Miasta.

- Na ul. Kilińskiego przy Podwalu eksplodował niemiecki transporter z ładunkami wybuchowymi, zdobyty przez powstańców; w wyniku eksplozji śmierć poniosło co najmniej 300 osób, wśród nich 67 żołnierzy Batalionu "Gustaw".

- W kinie "Palladium" przy ul. Złotej odbył się dziennikarski pokaz kroniki filmowej "Warszawa walczy".

14 sierpnia

- Walki o Uniwersytet Warszawski: powstańcy zdobyli transporter opancerzony z Dywizji SS "Wiking", nazywany "Jasiem" oraz "Szarym Wilkiem".

- Ewakuacja Szpitala Maltańskiego z ul. Senatorskiej na ul. Zgoda.

15 sierpnia

- Uroczystości w oddziałach powstańczych z okazji Święta Żołnierza Polskiego, obchodzonego na pamiątkę Bitwy Warszawskiej 1920 r.

16 sierpnia

- Komunikat Radia Berlin o zdławieniu polskiego powstania w Warszawie.

- W walkach na Starym Mieście polegli żołnierze AK: Tadeusz Gajcy - poeta, prozaik, krytyk literacki, redaktor konspiracyjnego pisma "Sztuka i Naród" oraz Zdzisław Stroiński - poeta, również związany z pismem "Sztuka i Naród".

17 sierpnia

- Polskie Radio nadało pierwszą słyszalną w Londynie audycję z powstańczej Warszawy.

18 sierpnia

- Niemcy utworzyli Grupę "Dirlenwanger", ok. 6,5 tys. oddział dowodzony przez SS-Oberfuehrera Oskara Dirlenwangera, którego żołnierze zasłynęli ze szczególnego okrucieństwa wobec polskich cywilów w czasie tzw. rzezi Woli.

- Wojska niemieckie zajęły Zamek Królewski.

19 sierpnia

- Niemcy opanowali Politechnikę Warszawską.

20 sierpnia

- Po zaciętych walkach powstańcy zdobyli budynek Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej (PAST-y) przy ul. Zielnej.

- Oddziały powstańcze wycofały się z Muranowa na Stare Miasto.