Spadek powołań kapłańskich a religijność młodego pokolenia

Na uwagę zasługuje fakt, że w ciągu ponad 20 lat wzrosła też liczba tzw. osób niezdecydowanych co do deklaracji wiary (1996 – 14%, 2013 – 18%, 2018 – 21%).

Uczniowie, którzy uważają się za osoby wierzące, w zdecydowanej większości deklarują jednocześnie, że wierzą w osobowego Boga. Z kolei ci, którzy określają się jako niewierzący, w większości wybierają stanowisko odpowiadające ateizmowi.

Interesujące może być bliższe przyjrzenie się tym młodym ludziom, którzy określają się jako niezdecydowani w kwestiach religijnych. Okazuje się, że w większości wahają się co do istnienia Boga lub skłaniają się ku agnostycyzmowi. Znacząca część z nich wierzy także "w pewnego rodzaju siłę wyższą" lub twierdzi, że wierzy w Boga, chociaż ma chwile zwątpienia w Jego realność. Jest to więc szeroka kategoria, obejmująca wiele możliwych postaw religijnych.

W świetle danych ISKK i GUS (2015 r.) niewierzących wśród ogółu społeczeństwa mamy 2,6 proc., a wśród młodych 17 proc. (więcej o niemal 15 pkt. procentowych).

Także według projektu CBOS "Młodzież", religijność młodych, poza grupą najbardziej zaangażowaną, jest mniejsza na tle ogółu Polaków. W praktykach religijnych (mszach, nabożeństwach, spotkaniach religijnych) uczestniczy kilka razy w tygodniu 7% młodych (Polacy ogółem – 5%), raz w tygodniu – 28% (ogółem – 47%), 1-2 razy w miesiącu – 11% (ogółem 16%), kilka razy w roku – 18% (ogółem 21%). Nie uczestniczy w ogóle w praktykach religijnych 35% 18-19 latków w porównaniu z 11% ogółu Polaków.

Z postawami wiary warto też skorelować uczestnictwo młodych w lekcjach religii. Uczęszczanie na katechezę w 2018 r. deklarowało 70%, podczas gdy jeszcze w 2010 było to 93%, następnie w 2013 – 89%, a w 2016 – 75%.

Na frekwencję na szkolnej katechezie wpływa miejsce zamieszkania. Uczęszczanie na religię deklaruje 78% młodzieży wiejskiej, 77% pochodzącej z miast poniżej 20 tys. mieszkańców, 69% z miast 20-100 tys., 59% z miast 100-500 tys. i tylko 44% z miast powyżej 500 tys. mieszkańców.

Badanie CBOS ze względu na swoją metodologię nie uwzględniło motywacji, jakimi młodzi ludzie ewentualnie tłumaczyliby swoją przynależność do kategorii osób wierzących lub niewierzących oraz np. to, czy jakieś konkretne zdarzenie wpłynęło na utratę wiary.

„To, co możemy powiedzieć, to jak zmienia się sytuacja religijna tych ludzi w tym momencie, w stosunku do osób w tym samym wieku kilka lat wcześniej. Natomiast w takim przypadku ciężko jest badać motywacje lub jakieś skomplikowane powody. Widzimy tylko, że jest to zjawisko systematyczne, czyli nie jest nowe” – powiedział KAI Antoni Głowacki, analityk CBOS.

Hierarchia celów życiowych

Jakimi wyborami kierują się młodzi ludzie wchodzący w dorosłość? Czy takie dane również można w jakikolwiek sposób odnieść do ewentualnych deklaracji o wstąpieniu do seminarium duchownego?

CBOS od początku lat 90. pyta też młodych ludzi o hierarchię celów życiowych. Podczas, gdy takie kwestie jak miłość i przyjaźń lub udane życie rodzinne oraz ciekawa, zgodna z zainteresowaniami praca systematycznie zyskują na znaczeniu lub przynajmniej (pomimo spadku) nadal utrzymują się na wysokim poziomie, to życie zgodne z zasadami religijnymi ma coraz mniejsze znaczenie dla młodzieży.

Okazuje się, że miłość i przyjaźń w 1994 r. była istotna dla 39 proc. młodych a w 2018 dla 52 proc. Udane życie rodzinne i dzieci w 1994 było ważnym celem dla 48 proc., a w 2018 dla 42 proc. Z kolei ciekawa praca była istotna w latach 90. dla 52 proc. a obecnie dla 40 proc. młodych.

Do życia wedle zasad religijnych przywiązuje dziś wagę dwukrotnie mniej młodzieży niż w latach 90. W 1994 było to 10 proc., a w 2018 - 5 proc.

Dzisiejsza młodzież chce po ukończeniu szkoły ponadpodstawowej kontynuować naukę na uczelni wyższej, ale coraz częściej planuje łączyć studia z pracą zarobkową. W porównaniu z rokiem 2016 takich osób przybyło z 27 do 32 proc.

W kwestii wyboru studiów, niezmiennie najbardziej liczą się studia magisterskie (49 proc.), najczęściej z kierunków społecznych (pedagogika, psychologia, socjologia, ekonomia, prawo czy administracja) - 30 proc., dalej kierunki techniczne (informatyka, budownictwo, elektronika) - 21 proc. Trzecie w kolejności są kierunki medyczne (15 proc.), z dopiero czwarte humanistyczne: historię, filozofię, filologię lub teologię chce studiować jedynie 8 proc.