Ćmielów. Powstała jedyna na świecie porcelana szmaragdowa

Od ponad 30 lat, odkąd jestem właścicielem słynnej ćmielowskiej fabryki porcelany, moim marzeniem było dołączenie do wspaniałej plejady ćmielowskich ceramików, którzy przyczyniali się do powstawania unikatowych produktów na skalę światową, jak choćby Bronisław Kryński, który opracował technologię wytwarzania różowej porcelany. I po prawie trzech dekadach szukania pomysłów i badań, wpadłem na pewien pomysł, który zrodził się podczas podróży do Republiki Południowej Afryki i wizycie w szlifierni szmaragdów. To właśnie tam zwróciłem uwagę na zabrudzone ubrania szlifierzy, pył, który pozostawał na maszynach, ścianach i płaskich powierzchniach szlifierni. Miał on wspaniały kolor. To mnie w jakimś sensie natchnęło - opowiada Adam Spała, właściciel Fabryki Porcelany AS Ćmielów.

Lockdown związany z pandemią, wyhamowanie rytmu pracy i codziennego życia sprawił, że pan Adam wrócił do osobistych marzeń. - Największym moim problemem było w jaki sposób zmielić szmaragdy, by uzyskać z nich odpowiedni pył, który nadawałby się do użycia w produkcji porcelany. - Z pomocą w tej kwestii przyszedł mi jeden z moich profesorów z AGH w Krakowie, który podpowiedział, że szmaragdy, w przeciwieństwie do brylantów czy diamentów mają małą gęstość. "Adam - tak mi wyjaśnił - szmaragdy są jak twoja porcelana, twarda, ale można ją z łatwością potłuc na pył". Więc postanowiłem spróbować. W prostym walcowym młynie ceramicznym zmieliłem 10 kg szmaragdów i uzyskałem odpowiednią konsystencję pyłu, który zaczęliśmy dodawać do masy ceramicznej - opowiada A. Spała. Jak dodaje oprócz standardowych składników do wytworzenia masy porcelanowej używano: kaolinu, kwarcu, skalenia oraz wielu innych składników, które są tajemnicą ćmielowskiej manufaktury.

- W celu zachowania twardości porcelany szmaragdowej ilość użytego kwarcu została zmniejszona o 50 proc., a w to miejsce dodaliśmy kwarc powstały ze zmielonych szmaragdów. Dzięki temu uzyskaliśmy wspaniały efekt techniczny i kolorystyczny - wyjaśnia A. Spała. Z uzyskanej masy szmaragdowej metodą odlewania wytwarzane są gotowe wyroby, które po wysuszeniu zostają poddane pierwszemu wypałowi na tzw. ”biskwit” w temperaturze około 920-980 stopni Celsjusza. Tak uzyskany półfabrykat zostaje poddany szkliwieniu i wypaleniu „na ostro” w temperaturze około 1380 stopni Celsjusza.

- Całkiem niedawno zostałem po raz czwarty dziadkiem, dlatego z porcelany szmaragdowej został zaprojektowany nowy serwis kawowy i herbaciany o nazwie Pola. W jego skład wchodzą: imbryk, cukiernica, mlecznik i filiżanki ze spodkami - dodaje A. Spała. Porcelana naprawdę zachwyca kolorem. W dziennym świetle jest lekko zielonkawa, ale jak określają ten kolor fachowcy, to świetne wydobycie wspaniałego blasku jaki kryje w sobie szmaragd.

  Ks. Tomasz Lis /Foto Gość Porcelana z dodatkiem pyłu szmaragdowego ma piekny kolor.

- Żeby produkt ceramiczny spełniał wszelkie normy odnoszące się do porcelany, to musi być odpowiednio wytrzymały, twardy i przeświecalny. Dlatego nasza szmaragdowa porcelana, jeśli zostanie odpowiednio podświetlona, daje niesamowite wrażenie kolorystyczne. Proszę tylko spojrzeć - zachęca A. Spała. Sprzedaż porcelany szmaragdowej rozpocznie się od 2 czerwca ponieważ od tego dnia będzie ona chronioną znakiem rejestracyjnym ® (litera „r” wpisana w okrąg.

Tomasz Lis Porcelana szmaragdowa z Ćmielowa.

O kolejnych ceramicznych i historycznych odniesieniach do tradycji ćmielowskiej manufaktury porcelanowej będziemy pisali w papierowym wydaniu sandomierskiego Gościa Niedzielnego.