Obchody Grudnia'70

W Gdańsku oficjalne uroczystości organizowane przez Solidarność, odbędą się 16 grudnia. Rano tego dnia pracownicy Stoczni Gdańskiej SA złożą wieńce i kwiaty pod Pomnikiem Poległych Stoczniowców, a po południu zapalone zostaną znicze pod tablicą pamiątkową na budynku b. PZPR. Na godz. 16.30 w kościele św. Brygidy zaplanowana została uroczysta msza św., po której jej uczestnicy przejdą pod Pomnik Poległych Stoczniowców, gdzie odbędzie się m.in. apel poległych.

Z kolei 17 grudnia odbędą się główne uroczystości rocznicowe w Gdyni. O godz. 6 rano pod Pomnikiem Ofiar Grudnia 1970, nieopodal stacji SKM Gdynia-Stocznia (tu padły pierwsze strzały w kierunku robotników - PAP) odbędzie się apel poległych i zostaną złożone wieńców i wiązanki kwiatów.

Jak powiedział w niedzielę PAP szef międzyzakładowej komisji zakładowej Solidarności Stoczni Gdynia Dariusz Adamski, swój udział w porannych uroczystościach zapowiedział prezydent Bronisław Komorowski. "Z ostatnich ustaleń wynika, że spod pomnika obok stacji Gdynia-Stocznia, prezydent uda się pod drugi pomnik poświęcony ofiarom Grudnia'70 - pod Urząd Miasta, gdzie złoży kwiaty" - wyjaśnił Adamski.

Druga część gdyńskich oficjalnych uroczystości będzie miała miejsce po południu. Tradycyjnie na godz. 16 zaplanowano mszę św. w kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa, po której ulicami miasta przejdzie Gdyńska Droga Krzyżowa. Uczestnicy przemarszu dotrą pod Pomnik Ofiar Grudnia'70 przed Urzędem Miasta, gdzie złożone zostaną kwiaty i odczytany będzie apel poległych.

Oprócz Solidarności wiele imprez upamiętniających rocznicę masakry na Wybrzeżu sprzed 40. laty, organizuje także Europejskie Centrum Solidarności (ECS) oraz samorządy i stowarzyszenia. Jeszcze w niedzielę wieczorem ECS zaprasza do gdańskiego kościoła św. Trójcy, gdzie wykonana zostanie "Missa Pro Pace" (Msza o pokój) Wojciecha Kilara. Wystąpią: Orkiestra Filharmonii Bałtyckiej oraz Chór Uniwersytetu Gdańskiego.

W gdyńskim magistracie czynna jest już także wystawa zdjęć i dokumentów związanych z tragicznymi wydarzeniami sprzed 40 lat. Ekspozycję, którą przygotowała Fundacja Pomorska Inicjatywa Historyczna, będzie można oglądać do końca przyszłego tygodnia.

Z kolei w środę 15 grudnia w Sali BHP znajdującej się niegdyś na terenie gdańskiej stoczni odbędzie się organizowana przez ECS konferencja "Korzenie Solidarności. Grudzień '70". Uczestnicy spotkania spróbują podsumować dotychczasowy stan wiedzy na temat masakry sprzed 40. laty oraz zastanowić się nad wpływem tych tragicznych wydarzeń na późniejsze kształtowanie się opozycji demokratycznej i samego ruchu solidarnościowego.

W konferencji udział wezmą m. in. historycy prof. Jerzy Eisler i prof. Wojciech Polak. Z kolei w dyskusji, która zakończy spotkanie swój udział zapowiedzieli m.in. działaczka gdańskiej opozycji z czasów PRL Bożena Rybicka-Grzywaczewska oraz b. I sekretarz KW w Gdańsku Tadeusz Fiszbach.

16 grudnia w ramach obchodów rocznicy odbędzie się także promocja albumu "Zbrodnia bez kary. Grudzień 1970 w Gdyni", autorstwa historyków gdańskiego oddziału IPN Piotra Brzezińskiego, Roberta Chrzanowskiego i Anny Nadarzyńskiej-Piszczewiat. Książka zawiera m.in. blisko 300 fotografii oraz 100 dokumentów, w części nigdy dotychczas nie publikowanych.

Również na 16 grudnia w Hali Sportowo-Widowiskowej w Gdyni zaplanowano pokaz przedpremierowy filmu fabularnego "Czarny czwartek" o tragicznych wydarzeniach Grudnia'70. W obrazie reżyserowanym przez Antoniego Krauzego wystąpili m.in.: Wojciech Pszoniak - jako Władysław Gomułka, Piotr Fronczewski - jako Zenon Kliszko, Witold Dębicki - jako Mieczysław Moczar, Piotr Garlicki - jako Józef Cyrankiewicz.

W sobotę 18 grudnia, w pobliżu przystanku SKM Stocznia-Gdynia odbędzie się z kolei przygotowana przez Fundację Pomorska Inicjatywa Historyczna inscenizacja historyczna zatytułowana "Grudzień'70 o chleb i wolność, i wolną Polskę". Weźmie w niej udział ok. 30 statystów przebranych w milicyjne i wojskowe mundury i ok. 100 osób, które grać będą robotników. W trwającej godzinę inscenizacji użyte będą też czołg i trzy transportery wojskowe.

W grudniu 1970 r., w proteście przeciw podwyżkom cen wprowadzonym przez władze PRL, przez Wybrzeże przetoczyła się fala strajków i demonstracji. W Gdańsku i Szczecinie protestujący podpalili gmachy Komitetów Wojewódzkich PZPR. Aby stłumić protesty, władze zezwoliły milicji i wojsku na użycie broni. Według oficjalnych danych, w grudniu 1970 r. na ulicach Gdańska, Gdyni, Szczecina i Elbląga od kul milicji i wojska zginęły 44 osoby (w tym 18 w Gdyni), a ponad 1160 zostało rannych.