Masowe przyzakładowe żłobki?

Dzięki ustawie o formach opieki nad dziećmi do lat 3 (tzw. żłobkowej), która w poniedziałek weszła w życie, pracodawcy będą mogli wliczyć wydatki związane z prowadzeniem takich placówek w ciężar nieopodatkowanych kosztów uzyskania przychodu, a uczelnie wyższe będą mogły prowadzić żłobki oraz kluby dla dzieci studentów i pracowników.

MPiPS liczy, że dzięki ustawie w ciągu najbliższych trzech lat liczba miejsc w instytucjach opieki nad małymi dziećmi wzrośnie o ok. 41 tys.

W 2009 r. w żłobkach lub oddziałach żłobkowych przy przedszkolach przebywało 52,2 tys. dzieci. Na 1000 dzieci w wieku do 3 lat - 26 korzystało z opieki zapewnianej przez te placówki. W Belgii i Danii, czyli w krajach o najlepszym dostępie do instytucjonalnej opieki nad najmłodszymi dziećmi, na 100 dzieci w wieku do 3 lat przypada ponad 50 miejsc; we Francji i w Szwecji - nieco ponad 40.

CRZL zwraca uwagę, że w Polsce nie tylko brakuje miejsc w żłobkach i przedszkolach, ale często nie są one dostosowane do potrzeb pracujących rodziców. Problem ten coraz częściej dostrzegają pracodawcy. Wprowadzone zmiany w polskim prawie w 2009 r. otworzyły furtkę polskim przedsiębiorstwom do rozwiązania tej kwestii: od 1 stycznia 2009 r. - gdy weszła w życie nowelizacja ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych - możliwe jest przeznaczenie dodatkowych środków z funduszu na tworzenie zakładowych żłobków, przedszkoli itp.

Oznacza to, że pracodawcy nie tylko mogą finansować z funduszu już istniejące placówki opieki nad dziećmi, których jest stosunkowo niewiele, ale także przeznaczyć środki z tego źródła na tworzenie nowych. Natomiast dzięki zapisom w ustawie "żłobkowej" pracodawcy, którzy zdecydują się na założenie przyzakładowego żłobka lub klubu dziecięcego, będą mogli zwiększyć odpisy na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych.

CRZL zwraca uwagę, że przyzakładowe przedszkole lub żłobek jest często czynnikiem decydującym o wyborze pracodawcy i o lojalności wobec niego. Pracownicy, którzy po wyjściu z domu do pracy nie muszą martwić się tym, co dzieje się z ich dziećmi, są bardziej wydajni i kreatywni.

Niektóre firmy - nawet bez dofinansowania - decydują się na prowadzenie takich placówek lub dopłacają za pobyt dzieci pracowników w przedszkolu. Np. wrocławski Bank Zachodni WBK S.A. w kilku regionach stworzył przedszkola przeznaczone tylko dla swoich pracowników; IBM Polska Sp. z o.o. dofinansowuje przedszkole dla dzieci swoich pracowników w pobliżu warszawskiego biura koncernu i współpracuje z prywatnymi placówkami, refundując pracownikom znaczną część opłat za przedszkole; Instytut "Pomnik - Centrum Zdrowia Dziecka" stworzył na terenie szpitala żłobek i przedszkole dla dzieci pracowników (rodzice mogą je odwiedzać w czasie dnia pracy); dzieci pracowników Gdańskiego Parku Naukowo - Technologicznego, Pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej oraz pracowników i studentów gdańskich uczelni - Politechniki Gdańskiej, Uniwersytetu Gdańskiego oraz Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego mogą korzystać ze specjalnie dla nich utworzonego EDU Przedszkola.

Przedszkole przyzakładowe uruchomiła również Białostocka Wyższa Szkoła Ekonomiczna. Uczelnia realizuje obecnie projekt "Elastyczne Przedszkole przy WSE", którego celem jest stworzenie wzorcowej, przyzakładowej placówki opieki nad dzieckiem. Projekt ma ułatwiać łączenie życia zawodowego z życiem rodzinnym i kierowany jest do pracowników uczelni oraz studentów. Zgodnie z jego założeniami, to rodzice decydują w jakich godzinach dziecko będzie przebywać w przedszkolu, które jest otwarte przez 12 miesięcy w roku, 7 dni w tygodniu, w godz. 7.30 - 19.30. Oferuje ono program edukacyjno-wychowawczy dla dzieci od 2 do 6 lat. W weekendy mogą tam przebywać także dzieci do 11 roku życia.

Projekt "Godzenie ról rodzinnych i zawodowych" realizowany jest przez Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich przy współpracy Departamentu Analiz Ekonomicznych i Prognoz MPiPS. Jego celem jest propagowanie polityki rodzinnej sprzyjającej godzeniu ról, wyrównywanie szans kobiet i mężczyzn w dostępie do zatrudnienia oraz budowanie wartości ekonomicznej pracy kobiet i wartości społecznej rodzicielstwa.

Badanie zostało zrealizowane w dniach 15 lipca - 15 września 2009 r., z respondentami - wśród których były m.in. rodziny, eksperci oraz przedsiębiorcy - przeprowadzano dyskusje, wywiady, zarówno indywidualne, jak i grupowe.