Wybierają najlepszych

Trudna historia

Przed II wojną światową granice Polski sięgały o wiele dalej na wschód niż obecnie. Dlatego wiernych Kościoła prawosławnego było o wiele więcej, bo aż 4,5 mln (obecnie ok. 0,5 mln ). W okresie międzywojennym Kościół prawosławny w Polsce posiadał dwa seminaria duchowne: w Krzemieńcu i Wilnie, ponadto Studium Teologii Prawosławnej na Uniwersytecie Warszawskim oraz Prawosławne Liceum Teologiczne w Warszawie. Wybuch wojny i sytuacja, która zaistniała po wrześniu 1939 roku uniemożliwiły dalsze funkcjonowanie szkół teologicznych. Po wojnie sytuacja polskiego Kościoła prawosławnego radykalnie się zmieniła. Granice Polski przesunęły się na zachód, co spowodowało, że na terenie naszego kraju nie było żadnego seminarium prawosławnego. Metropolita warszawski bezskutecznie starał się u komunistycznej władzy o reaktywacje teologii prawosławnej na Uniwersytecie Warszawskim oraz o utworzenie seminarium duchownego. Przez długie lata Kościół prawosławny był w bardzo niebezpiecznej sytuacji, ponieważ faktycznie nie mógł kształcić swojego duchowieństwa. Ówczesny metropolita Tymoteusz wiedząc, że władze nie wyrażą zgody na utworzenie seminarium, postanowił otworzyć Prawosławne Liceum Teologicznego w Warszawie. Władze przyjęły ten fakt do wiadomości i zgodziły się na jego otwarcie w 1951 roku. Następny metropolita Makary jeszcze tego samego roku przemianował Liceum na Prawosławne Seminarium Duchowne. Kolejni wykładowcy i wychowawcy poszukiwali różnych sposobów, aby podnieść poziom wykształcenia u przyszłego duchowieństwa. Absolwenci z tamtego okresu nie mieli możliwości kontynuowania nauki na poziomie wyższym, ponieważ nie było wtedy jeszcze żadnej uczelni, gdzie można by było studiować teologię prawosławną. Dopiero w 1957 roku udało się otworzyć Sekcję Teologii Prawosławnej na Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie. Od 1939 roku przez 18 lat prawosławni nie mieli gdzie zdobywać wykształcenia na poziomie akademickim. Dlatego wyższego wykształcenia nie mają niektórzy z najstarszego pokolenia kapłanów, ponieważ seminarium kończyli w ciężkich latach powojennych. W 1974 roku dla alumnów ze starszych lat utworzono Wyższe Prawosławne Seminarium Duchowne w Warszawie z siedzibą przy klasztorze św. Onufrego w Jabłecznej. Do 1992 roku w Warszawie działało niższe seminarium duchowne, a w Jabłecznej wyższe. W Warszawie przyjmowano wtedy 14-15-latków, którzy oprócz zajęć teologicznych uczyli się jednocześnie w liceum. Po IV roku wyjeżdżali do wyższego seminarium w Jabłecznej, gdzie studiowali już tylko teologię. Obecnie alumni z warszawskiego seminarium otrzymują tytuł zawodowy licencjata. Po jego skończeniu idą dalej studiować na Chrześcijańską Akademie Teologiczną, którą kończą z tytułem magistra. Prawosławni seminarzyści deklarują, że jeżeli będą w parafiach, gdzie obok cerkwi będzie stał również kościół katolicki, to będą starali się ożywiać wzajemne relacje. - Przecież dążymy do jedności i miłości - mówi alumn Jarek Biryłko.