Świadkowie nieszczęść i cudów

W XIII stuleciu od imienia egipskiego eremity, św. Pawła z Teb, żyjącego w latach 228-341, wzięła nazwę węgierska wspólnota zakonna: "Bracia Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika" - utworzona z rozproszonych po naddunajskich lasach i grotach skalnych pustelników. Z czasem ks. kard. Gentilis de Monte Florido, legat Papieża Klemensa V, nadał owej wspólnocie pustelniczej regułę św. Augustyna i oficjalnie zatwierdził dekretem "Qui saecularia" z 13 grudnia 1308 roku. Właśnie owa data leży u podstaw obecnie świętowanego Roku Paulińskiego. W Polsce duchowi synowie św. Pawła z Teb kojarzeni są głównie z Jasną Górą, dokąd przybyli z Węgier w 1382 roku. Zamieszkali na wzgórzu przy niewielkim kościele, w którym wkrótce umieścili sławny Obraz Matki Bożej, przywieziony z Bełza przez księcia Władysława Opolczyka. W toku historii Jasna Góra stała się duchową stolicą Polaków, symbolem wierności i religijności Narodu, a także - jako pierwszy klasztor pauliński w Polsce - matką innych domów zakonnych. Obecnie jest siedzibą najwyższych władz zakonu paulinów, który z czasem, na skutek wielu historycznych zawirowań, przeniósł swoje duchowe centrum z Węgier do Polski. W ciągu wieków zmieniał się duchowy profil zakonu i jego posłannictwo. Zasadniczo pustelniczy charakter pierwotnej wspólnoty ewoluował w kierunku wyznaczonym przez znaki czasu. Z uwagi na wyzwania pastoralne związane z powierzeniem paulinom licznych sanktuariów maryjnych, zakon przybrał znamiona wspólnoty kontemplacyjno-czynnej. One to wyznaczają charakter duchowości paulińskiej, na którą składają się między innymi takie cechy, jak: kontemplacja Boga w samotności, umiłowanie modlitwy liturgicznej i pokuty, kult maryjny, działalność duszpasterska jako służba pielgrzymującemu ludowi Bożemu. W Polsce duchowość ta przybrała swoją szczególną formę, którą Ojciec Święty Jan Paweł II wyraźnie określił mianem charyzmatu jasnogórskiego. W zamyśle Papieża ewangelizacyjne posłannictwo Jasnej Góry winno stanowić centralne odniesienie dla całej aktywności paulińskiej na polskiej ziemi. Misję tę wyrażają trzy słowa klucze: "ambona", "ołtarz" i "konfesjonał", kryjące w sobie istotną treść charyzmatu jasnogórskiego, który nieodłącznie wpisuje się w sens obecności paulinów w Kościele. Wspomniany Rok Pauliński, który potrwa aż do stycznia 2009 roku, stanowi okazję do głębszej refleksji nad duchową spuścizną zakonu w świetle jego czcigodnej tradycji, pisanej w kluczu charyzmatu jasnogórskiego.