Laureaci nagrody TOTUS 2009

Nagrody wręczono w sobotę podczas gali na Zamku Królewskim w Warszawie.

Nagrody Totus – w postaci statuetki oraz 50 tys. zł – przyznawane są w 4 kategoriach: za osiągnięcia w dziedzinie kultury chrześcijańskiej, charytatywnej, propagowanie nauczania Jana Pawła II oraz medialnej, dla upamiętnienia postaci bp. Jana Chrapka.

W kategorii „Propagowanie nauczania Ojca Świętego Jana Pawła II" laureatem został George Weigel, amerykański pisarz, działacz społeczny i polityczny, teolog i filozof. Doceniono go za odważne podążanie drogami wskazywanymi przez Jana Pawła II oraz za konsekwentne i skuteczne propagowanie Jego nauczania.

W liście odczytanym podczas gali Weigel napisał o Janie Pawle II, że „być może nadejdzie dzień, w którym Kościół uzna go za jednego ze swoich doktorów, który uczył nas dobrze i mądrze o godności osoby ludzkiej, o Boskim miłosierdziu, o prawie moralnym i obronie życia”.

„Jestem wdzięczny Bogu, który w swej opatrzności zrządził, by życie Jana Pawła II przecięło się z moim” – zaznaczył słynny biograf papieża Wojtyły.

Weigel jest autorem 20 książek o tematyce religijnej, w tym bestsellerowej biografii Jana Pawła II pt. „Witness to Hope” („Świadek Nadziei”). Od lat związany jest z Ethics and Public Policy Center w Waszyngtonie. Uhonorowany Krzyżem „Pro Ecclesia et Pontifice” i Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

Nominowanymi w tej kategorii byli również Elżbieta Staniszewska, dziennikarka Redakcji Katolickiej Polskiego Radia, z którą związana jest od początku jej istnienia. Nominowana za rzetelną i pełną oddania pracę dziennikarki – pośredniczki między papieskim słowem a polskim społeczeństwem. Wydawnictwo „Biały Kruk” nominowane zostało za tworzenie pięknych i cenionych albumów, prezentujących osobę oraz nauczanie Jana Pawła II. Paweł Zuchniewicz, dziennikarz radiowy, autor książek, dźwiękowych reportaży i słuchowisk poświęconych Janowi Pawłowi II nominowany został za niestrudzone propagowanie osoby i nauczania Jana Pawła II oraz umiejętność dzielenia się swą fascynacją z czytelnikami i słuchaczami.

W kategorii „Promocja człowieka, praca charytatywna i edukacyjno-wychowawcza” statuetkę Totus zdobylo Stowarzyszenie Pomocy Wzajemnej "Być razem" z Cieszyna. Uruchomiło ono szereg placówek oferujących pomoc osobom bezdomnym, uzależnionym, ofiarom przemocy, dzieciom i młodzieży ze środowisk zaniedbanych i samotnym matkom. Do najważniejszych inicjatyw należą: Centrum Profilaktyki Edukacji i Terapii „Kontakt”, Hostel dla kobiet i dzieci „Przeciw Przemocy – Wyrównać Szanse”, Centrum Edukacji Socjalnej, Centrum Wolontariatu, Dom Matki i Dziecka „Słonecznik”. W okresie 12 lat działalności z pomocy tych instytucji skorzystało łącznie ok. 30 tys. osób. Stowarzyszenie, które jest również organizatorem Festiwalu Sztuki Bezdomnej, zostało uhonorowane za owocne tworzenie więzi wśród osób wykluczonych społecznie i budowanie społeczeństwa obywatelskiego.

W tej kategorii nominowani byli również ojciec Eugeniusz Śpiołek SchP, zakonnik, wychowawca i społecznik, twórca m.in. Centrum Kultury Chrześcijańskiej „Krypta” w Krakowie, warszawskiego „Modlitewnego Pogotowia Ratunkowego” i „Ogniska Bożego Pokoju”. Nominowany został za wieloletnią pracę ewangelizacyjną, edukacyjną i wychowawczą w różnych środowiskach, łączoną z tworzeniem konkretnych dzieł na rzecz potrzebujących bliźnich. Nominację za pracę dla wychowania i formowania dzieci i młodzieży w myśl hasła „Chleba i nieba” otrzymał również Ośrodek Wychowawczo-Profilaktyczny Michael, prowadzony przez Zgromadzenie św. Michała Archanioła.

W kategorii „Osiągnięcia w dziedzinie kultury chrześcijańskiej” laureatem Totusa został Krzysztof Kolberger, aktor teatralny i filmowy, reżyser. Otrzymał nagrodę za konsekwentną służbę pięknu, utrzymaną w duchu papieskiego „Listu do artystów”, szczególnie zaś za umiejętność wydobywania sensu ze strof pisanych osobistym cierpieniem.

„Traktuję tę nagrodę jako zobowiązanie do dalszego, na miarę sił i możliwości, służeniu pięknu i przekazywaniu go innym” – powiedział artysta.

Kolberger występował m.in. na deskach Teatru Śląskiego w Katowicach oraz Teatru Narodowego i Teatru Współczesnego w Warszawie. Wyreżyserował m.in. „Krakowiaków i górali” i „Nędzę uszczęśliwioną”. Interpretował poezję Czesława Miłosza, Karola Wojtyły, Johanna W. Goethego, Jarosława Iwaszkiewicza, Cypriana Kamila Norwida, Juliusza Słowackiego i Adama Mickiewicza. Był narratorem w „Tryptyku rzymskim”, dubingował także postać Ojca Świętego w polskiej wersji filmu „Jan Paweł II”. Za najważniejsze zadanie aktorskie w karierze uważa odczytanie na antenie stacji TVN testamentu Papieża, po jego śmierci w kwietniu 2005 r. Od wielu lat zmaga się z chorobą nowotworową.

W tej kategorii nominowany był również prof. Kazimierz Gierżod, pianista, pedagog za osiągnięcia artystyczne, działalność pedagogiczną i popularyzowanie twórczości Chopina oraz za zasługi dla zjednoczenia ruchu chopinowskiego w Polsce.

W kategorii „TOTUS medialny dla upamiętnienia Bp. Jana Chrapka oraz jego roli w ukazywaniu osoby i nauczania Jana Pawła II w mediach" uhonorowano zespół twórców filmu „Popiełuszko. Wolność jest w nas”. Producenci filmu – Julita Świercz-Wieczyńska i Rafał Wieczyński – przez wiele lat wytrwale zbierali świadectwa osób, które znały ks. Popiełuszkę. Stworzyli dzięki temu wspaniałą lekcję niepodległości – tej wewnętrznej i zewnętrznej – dla narodu polskiego.

„Ksiądz Jerzy był zapewne jednym z najlepszych uczniów Jana Pawła II” – powiedział Wieczyński odbierając nagrodę.

Film o kapelanie „Solidarności” nie jest typowym pomnikiem utrwalonym na taśmie filmowej, a raczej fabularyzowanym dokumentem. Pokazuje bohaterstwo ks. Jerzego przez pryzmat codziennego życia w Warszawie początku lat 80. Eksponuje często dramatyczne – ale jakże prawdziwe – wybory zwyczajnych ludzi, ich walkę o zachowanie godności i osobistej niezależności od komunistycznego systemu. Postać ks. Jerzego, kreowana przez Adama Woronowicza jest osadzona w ówczesnych realiach. Zmaga się z charakterystycznymi dla tego czasu problemami, przeżywając jak inni chwile słabości i upokorzenia. Jest przez to bliska i zarazem wzbudzająca podziw swoją niezłomną wolą walki o wolność i prawdę. Doceniono laureatów za stworzenie wybitnego filmu, który jest wyrazem dążenia do obrony chrześcijańskiej tożsamości, za długoletnią determinację, która doprowadziła do powstania tego dzieła.

W tej kategorii nominowani byli również redakcja „Listu”, miesięcznika katolickiego, który ukazuje się w Krakowie od 1984 r. za podejmowanie problematyki duchowości w sposób kompetentny i przystępny, za redagowanie magazynu atrakcyjnego pod względem formy i treści.

Redakcja „Małego Gościa Niedzielnego”, największego katolickiego czasopisma dla dzieci i młodzieży nominowano za przedstawianie świata z perspektywy nauki chrześcijańskiej i nauczania Jana Pawła w całej jego różnorodności, nowoczesną formułę odpowiadającą percepcji dzieci i młodzieży oraz pomoc w katechezie i wychowaniu młodego pokolenia.

Za tworzenie wysokiej klasy publicystyki, działania medialne i naukowe, prowadzące do promowania teologii politycznej w publicznym dyskursie nominowany był również zespół „Teologii Politycznej”, pisma łączącego na swoich łamach filozofię, politykę i teologię.

W tym roku z okazji dziesiątej edycji Nagród TOTUS przyznano nagrodę specjalną dla Wojciecha Kilara w uznaniu wytrwałego otwierania dróg Piękna, wiodących ku wierze, nadziei i miłości, dokonywanego przez wiele lat i w wielu wymiarach życia.

„Nie wyobrażam sobie bardziej zaszczytnego wyróżnienia niż to, które spotyka mnie od mojego Kościoła” – powiedział wzruszony laureat. Pochodzący ze Śląska i mieszkający w Katowicach kompozytor wyraził też wdzięczność Kościołowi na Śląsku. „Dziękuję moim biskupom, moim proboszczom, moim wikarym i całej mojej wspólnocie parafialnej” – powiedział Kilar.

Wojciech Kilar, pianista i kompozytor muzyki poważnej, twórca muzyki filmowej, dyrygent, uważany za jednego z najwybitniejszych w historii. Jego utwory można usłyszeć w ponad 130 filmach polskich i zagranicznych, m.in. w „Ziemi Obiecanej”, „Panu Tadeuszu”, „Lalce”, „Rejsie”, „Pianiście”. Współpracował z Krzysztofem Zanussim, Romanem Polańskim, Andrzejem Wajdą, Krzysztofem Kieślowskim. Najsłynniejsze jego dzieła muzyczne to „Krzesany”, „Kościelec 1909”, „Siwa mgła”, „Exodus”, „Angelus”, „Orawa”, „Riff 62” oraz „Missa pro pace” („Msza o pokój”), której podczas specjalnego koncertu w Watykanie wysłuchał Jan Paweł II. Utwory kompozytora wykonują największe orkiestry świata, w tym Philadelphia Symphony, Cleveland Symphony i New York Philharmonic.