CBOS: Polacy związani ze społecznością lokalną

W porównaniu z analogicznym badaniem z czerwca 2004 r. wzrosła liczba ankietowanych deklarujących, że czują się najbardziej związani ze społecznością lokalną i miejscowością, w której mieszkają. Jednocześnie w tym samym czasie tylko nieznacznie zmienił się odsetek respondentów utożsamiających się ze swoim regionem, krainą oraz deklarujących poczucie związku przede wszystkim z Polską. Liczba ankietowanych, identyfikujących się w pierwszym rzędzie z Europą, pozostała niezmieniona.

Jak zauważa CBOS w komentarzu do badania, pięć lat członkostwa Polski w UE nie osłabiło związku Polaków z krajem ani nie sprawiło, że wzrosła grupa osób definiujących swoją tożsamość jako głównie europejską.

Najwyższy odsetek deklaracji świadczących o więzi ze społecznością lokalną mają rolnicy (77 proc.). Ponadto poczucie związku ze społecznością lokalną, miejscowością zamieszkania nieco częściej deklarują kobiety niż mężczyźni (64 proc. wobec 58 proc.), częściej osoby starsze, zwłaszcza po 65. roku życia (70 proc.) niż młodsze zwłaszcza w wieku 25-34 lata (54 proc.), zdecydowanie częściej mieszkańcy wsi i miast do 20 tys. ludności niż największych aglomeracji (odpowiednio: 67 proc. i 43 proc.), respondenci z wykształceniem podstawowym (68 proc.), bezrobotni i renciści (po 73 proc.), badani o dochodach na osobę w rodzinie do 750 zł i oceniający swoje warunki materialne jako złe (71 proc.) oraz biorący udział w praktykach religijnych co najmniej raz w tygodniu (66 proc.).

Z Polską najczęściej identyfikują się mieszkańcy największych miast (30 proc.), respondenci z wyższym wykształceniem (32 proc.), przedsiębiorcy (36 proc.), kadra kierownicza i specjaliści (29 proc.), uczniowie i studenci (27 proc.), a także osoby o dochodach na osobę powyżej 1000 zł (27 proc.) i dobrze oceniające własne warunki materialne (23 proc.).

Ankietowani byli ponadto pytani o to, z czym czują się związani w drugiej kolejności. W tym przypadku najczęstszym wyborem był region, kraina - taką identyfikację podało 41 proc. badanych. Nieco ponad jedna czwarta (26 proc.) wskazała Polskę jako ważne źródło tożsamości, a niemal jedna czwarta (22 proc.) - społeczność lokalną, miejscowość zamieszkania. W tym kontekście Europa jest istotna dla 6 proc. Polaków.

CBOS zapytało też respondentów, czy gdyby mogli urządzić sobie życie w dowolnej miejscowości, wybraliby tę samą, w której żyją obecnie, czy też zdecydowaliby się na zmianę miejsca życia. Chęć zmiany zadeklarowało 28 proc. badanych, 67 proc. chciałoby pozostać w miejscowości, w której aktualnie mieszkają, a 5 proc. nie miało zdania na ten temat.

W przypadku alternatywy: mieszkać w Polsce albo za granicą - zdecydowana większość Polaków (85 proc.) deklaruje, że woli mieszkać w kraju, a tylko co ósmy (12 proc.) wolałby osiedlić się za granicą.

Szczególny związek emocjonalny z jakimś miejscem - w Polsce lub za granicą - deklaruje nieco ponad jedna trzecia Polaków (36 proc.), większość zaś (61 proc.) twierdzi, że nie ma takiego miejsca. Spośród respondentów, którzy przyznali, że jest takie miejsce, z którym łączy ich szczególna więź emocjonalna, nieco ponad dwie trzecie (69 proc.) zadeklarowało, że znajduje się ono w Polsce, jedna czwarta (24 proc. ) - że za granicą.

CBOS zbadało także zależność między "wskaźnikiem nowoczesności" - określonym przez korzystanie z telefonu komórkowego i internetu, posiadania konta w banku, posługiwania się kartą płatniczą, znajomości języków obcych, wyjazdów zagranicznych - a poczuciem przynależności. Badanie potwierdziło, że osoby mniej nowoczesne w tym rozumieniu częściej czują się związane z ze społecznością lokalną, a "nowocześniejsze" - także z krajem, Polską, regionem i Europą. Podobna zależność występuje między poczuciem grupowej a gotowością do przekwalifikowania się i przeprowadzki za granicę.

CBOS przeprowadziło sondaż w dniach 1-6 października 2009 r. na liczącej 1096 osób reprezentatywnej próbie losowej dorosłych mieszkańców Polski.