List do katolików w Irlandii - tekst

Począwszy od XVI w. katolicy w Irlandii, którzy byli przez długi okres prześladowani, walczyli o to, by w trudnych i niebezpiecznych okolicznościach nie zgasł płomień ich wiary. Św. Oliwer Plunkett, biskup męczennik Armagh, jest najbardziej znaną postacią z ogromnej rzeszy odważnych synów i córek Irlandii, którzy byli gotowi oddać życie za wierność Ewangelii. Po emancypacji katolicyzmu Kościół mógł znów rozwijać się w wolności. Rodziny i liczne osoby, które zachowały wiarę w czasach ciężkiej próby, niczym iskra dały początek wielkiemu odrodzeniu katolicyzmu irlandzkiego w XIX w. Kościół rozwinął szkolnictwo, zwłaszcza dla ubogich, przez co wniósł wielki wkład w rozwój irlandzkiego społeczeństwa. Jednym z owoców, jakie wydały nowe szkoły katolickie, był rozkwit powołań: pokolenia kapłanów, sióstr i braci misjonarzy opuściły ojczyznę udając się na posługę na wszystkich kontynentach, zwłaszcza w świecie angielskojęzycznym. Godna podziwu była nie tylko ich liczba, ale także siła ich wiary i niezłomność ich duszpasterskiego zaangażowania. Liczne diecezje, zwłaszcza w Afryce, Ameryce i Australii, wiele skorzystały z obecności duchowieństwa i zakonników irlandzkich, którzy głosili Ewangelię i zakładali parafie, szkoły i uniwersytety, kliniki i szpitale, służące zarówno katolikom, jak i społeczeństwu w ogóle, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb ubogich.

W każdej prawie rodzinie w Irlandii był ktoś – syn albo córka, ciotka lub wuj – kto poświęcił życie Kościołowi. Rodziny irlandzkie słusznie mają w wielkim poważaniu i kochają swoich bliskich, którzy ofiarowali swoje życie Chrystusowi, dzieląc się darem wiary z innymi i wyrażając ją w pełnej miłości posłudze Bogu i bliźniemu.

4. W ostatnich dziesięcioleciach Kościół w waszym kraju musiał jednakże zmierzyć się z nowymi i poważnymi wyzwaniami, jakie postawiły przed wiarą szybkie przekształcenia i sekularyzacja irlandzkiego społeczeństwa. Nastąpiły bardzo szybkie zmiany społeczne, które niejednokrotnie podminowały tradycyjne przywiązanie ludu do nauczania i wartości katolickich. Bardzo często praktyka sakramentów i formy nabożeństwa, które podtrzymują wiarę i pomagają jej wzrastać, jak na przykład częsta spowiedź, codzienna modlitwa i coroczne rekolekcje, zostały zarzucone. W tym okresie zaznaczyła się mocno tendencja – również u kapłanów i zakonników – do przyjmowania świeckiej mentalności i sądów o rzeczywistości, bez wystarczającego odniesienia do Ewangelii. Program odnowy, przedstawiony przez Sobór Watykański II, był niekiedy błędnie interpretowany i prawdę mówiąc, w świetle następujących wówczas głębokich zmian społecznych, nie było łatwo zdecydować, jaki jest najlepszy sposób jego realizowania. W szczególności panowała tendencja, zrodzona ze słusznych intencji, ale błędna, do unikania postępowania karnego w obliczu nieregularnych sytuacji kanonicznych. W tym właśnie ogólnym kontekście musimy starać się zrozumieć bulwersujący problem nadużyć seksualnych w stosunku do dzieci, który w niemałej mierze przyczynił się do osłabienia wiary i spadku szacunku dla Kościoła i dla jego nauczania.

Tylko wtedy, gdy uważnie przeanalizujemy liczne elementy, które znalazły się u źródeł obecnego kryzysu, będziemy mogli postawić jasną diagnozę odnośnie do jego przyczyn i znaleźć skuteczne lekarstwo. Wśród czynników, które się na to złożyły, możemy wymienić takie jak niewłaściwe procedury stosowane przy określaniu, czy kandydaci do kapłaństwa i do życia zakonnego spełniają konieczne do tego warunki; niewystarczająca formacja ludzka, moralna, intelektualna i duchowa w seminariach i nowicjatach; tendencja do przychylniejszego traktowania duchowieństwa i innych osób sprawujących władzę oraz źle pojmowana troska o dobre imię Kościoła i o to, by unikać skandali, co spowodowało niestosowanie obowiązujących kar kanonicznych i zaniedbanie odnośnie do ochrony godności każdej osoby. Należy bezzwłocznie działać, by stawić czoło tym kwestiom, które spowodowały tak tragiczne następstwa w życiu ofiar nadużyć i ich rodzin, a także pogrążyły światło Ewangelii w takim mroku, jakiego nie znały nawet wieki prześladowań.

5. Przy różnych okazjach od chwili wybrania mnie na Stolicę Piotrową, spotykałem się z ofiarami nadużyć seksualnych i jestem gotów robić to nadal. Byłem z nimi, słuchałem ich historii, poznawałem ich cierpienie, modliłem się za nich. Na początku mojego pontyfikatu, w trosce o to, jak sprostać temu problemowi, poprosiłem biskupów Irlandii, przy okazji wizyty ad limina w 2006 r., by “ustalili prawdę o tym, co wydarzyło się w przeszłości, podjęli wszelkie kroki, aby nie dopuścić do tego, żeby takie rzeczy się jeszcze kiedyś powtórzyły, zagwarantowali, że zasady sprawiedliwości będą w pełni przestrzegane, a przede wszystkim, by nieśli wsparcie ofiarom i wszystkim tym, którzy zostali dotknięci tą niespotykaną zbrodnią” (Przemówienie do biskupów Irlandii, 28 października 2006 r.).