Powstanie Panteon Żołnierzy Niezłomnych

- Pierwsze pochówki w Panteonie Żołnierzy Niezłomnych planujemy w 2019 r. - zapowiedział dziś w trakcie konferencji w krakowskim Centrum Edukacyjnym IPN "Przystanek Historia" dr Dawid Golik, szef pionu poszukiwań i identyfikacji oddziału Instytutu w Krakowie. - Nasze prace badawcze i poszukiwawcze ofiar totalitaryzmów: niemieckiego i komunistycznego prowadzone są od 2017 r. Prace poszukiwawcze są poprzedzane żmudnymi badaniami archiwalnymi. Konsultujemy się także z archeologami i geografami. Sukcesem zakończyły się w 2018 r. prace identyfikacyjne odnalezionych w 2017 r. w Krakowie, Brzesku i Nowym Targu szczątków żołnierzy powojennego podziemia niepodległościowego, ofiar zbrodni komunistycznych. Odnaleziono wówczas szczątki ośmiu osób, zidentyfikowano zaś tożsamość sześciu spośród nich: Stanisława Ludzi ps. "Harnaś", dowódcy oddziału partyzanckiego "Wiarusy" i adiutanta Józefa Kurasia ps. "Ogień", Antoniego Wąsowicza ps. "Roch", dowódcy 3. kompanii dowodzonego przez "Ognia" Zgrupowania Partyzanckiego "Błyskawica", Tadeusza Gajdy ps. "Tarzan", dowódcy oddziału Pogotowia Akcji Specjalnej - Narodowego Zjednoczenia Wojskowego, Adama Domalika ps. "Kowboj", Tadeusza Zajączkowskiego ps. "Mokry" i Wiesława Budzika ps. "Roland". Na identyfikację czekają szczątki kolejnych. Będziemy także prowadzić kolejne prace badawcze i poszukiwawcze, zarówno ofiar powojennych jak i żołnierzy poległych w trakcie wojny 1939 r. oraz ofiar terroru niemieckiego - dodał dr Golik.

W ubiegłym roku działania krakowskiego oddziału IPN były skoncentrowane na tematyce związanej z 100. rocznicą odzyskania niepodległości oraz 40. rocznicą wyboru Karola Wojtyły na Stolicę Piotrową . Zorganizowano wystawy, konferencje, wydawnictwa oraz imprezy edukacyjne. Uwieńczeniem działań rocznicowych są dwa wydawnictwa. - Jedno z nich dotyczy historii lokalnej. "Kraków w czasie Wielkiej Wojny" żyjącego w latach 1872-1958 Edwarda Kubalskiego to kronika tego, co działo się pod Wawelem podczas I wojny światowej. Autor, urzędnik magistratu krakowskiego, prowadził swe cenne zapiski przez kilkadziesiąt lat - powiedział dr Michał Wenklar, naczelnik oddziałowego Biura Badań Historycznych.

Zapowiedzią publikacji zespołu nieznanych do tej pory dokumentów carskiej policji politycznej dotyczących przyszłego Naczelnika Państwa jest  z kolei broszura "Józefa Piłsudskiego pojedynek z imperium (1887-1917). Z nieznanych dokumentów rosyjskiej Ochrany". - Dokumenty te odnalazł w Rosji krakowski historyk prof. Henryk Głębocki. Dopełniają w znacznym stopniu wiedzę o Piłsudskim. Wskazują także, na co zwrócili uwagę w swych szkicach wybitni historycy: Włodzimierz Suleja, Andrzej Nowak i odkrywca dokumentów, że Ochrana bardzo szybko zaczęła traktować tego działacza niepodległościowego jako poważnego przeciwnika. Agenci starali się śledzić jego działania. Rozsyłano za nim także listy gończe. W 1914 r.  Departament Policji tak charakteryzował jego wygląd - "oczy wiecznie płonące, wygląd ponury, ubiera się niedbale" - powiedział dr Wenklar.

Przetłumaczony na język polski zbiór tych dokumentów ukaże się w przyszłym roku. Zapowiadającą jego ukazanie się bogato ilustrowaną broszurę wydano zaś nie tylko w wersji papierowej. Można ją także ściągnąć bezpłatnie ze strony internetowej krakowskiego oddziału IPN (krakow.ipn.gov.pl, zakładka „Do poczytania”).

Krakowski oddział IPN ma także ciekawe plany na przyszłość. - W 2019 r. najwięcej uwagi znów poświęcimy rocznicom ważnych dat w historii Polski. Przypomnimy 30. rocznicę obrad Okrągłego Stołu i tzw. wyborów kontraktowych do Sejmu. Musimy bowiem pamiętać, że w XX wieku Polska odzyskiwała niepodległość dwukrotnie - w 1918 r. i w 1989 r. Ważne będzie także przypomnienie pierwszej pielgrzymki Papieża Jana Pawła II do Polski sprzed 40 lat. Ożywienie duchowe Polaków które było jej rezultatem, odegrało dużą rolę w powstaniu „Solidarności”, ta zaś w odzyskaniu wolności - powiedział prof. Filip Musiał, dyrektor oddziału IPN w Krakowie. - Będziemy także przypominali wybuch II wojny światowej sprzed 80 lat - dodał prof. Musiał.