Ostatni Piłsudski jest Japończykiem

Dyrektor Muzeum Miejskiego w Żorach zaszczycił swą obecnością wernisaż wystawy „Świat Ajnów - od Bronisława Piłsudskiego do Shigeru Kayano”, otwartej w Muzeum Historycznym Miasta Tarnobrzega.

Ekspozycja przygotowana przez żorską instytucję z okazji obchodzonej w ubiegłym roku setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości, trafiła do Tarnobrzega za sprawą Beaty Kotasiak-Wójcik, kustosza tarnobrzeskiego muzeum.

- Interesuję się tematyką podróżniczą. Kilka lat temu intensywnie zaczęłam zgłębiać biografię Bronisława Piłsudskiego, starszego brata Józefa, która okazała się nieprawdopodobnie barwna, niezwykła, a niestety bardzo słabo znana. Kiedy w ubiegłym roku uczestniczyłam w konferencji naukowej na Śląsku, odwiedziłam żorskie muzeum, gdzie prezentowana była wystawa o Ajnach i Bronisławie Piłsudskim. Byłam nią zachwycona. Z uwagi na ogromne zainteresowanie, musieliśmy czekać blisko rok na przyjazd ekspozycji, na której zwiedzający poznają nie tylko życie brata marszałka, ale również życie Ajnów z przełomu XIX i XX wieku, czyli takie, jakie widział je Bronisław Piłsudski podczas swej zsyłki na Sachalinie – wyjaśniała Beata Kotasiak-Wójcik.

Wszystkie eksponaty prezentowane na wystawie pochodzą ze zbiorów własnych Muzeum Miejskiego w Żorach, posiadającego najbogatszą w Polsce kolekcję strojów, ozdób, narzędzi, naczyń, bibelotów ajnuskich, stale wzbogacaną o kolejne nabytki, kupowane m.in. w  warsztatach rzemieślniczych w Biratori oraz antykwariatach w Sapporo, Tokio i Brukseli. Dodatkowo ekspozycję wzbogacają liczne archiwalne fotografie, zabytkowy fonograf, jakim posługiwał się Piłsudski oraz informacje zawarte na multimediach.

Bronisław Piłsudski, przebywając na zesłaniu na Sachalinie za udział w przygotowaniach do zamachu na cara Aleksandra III, zetknął się z kulturą Ajnów, ludu, który osiedlił się na południowym Sachalinie oraz Wyspach Japońskich ponad 6 tysięcy lat temu. Zainteresował się nimi szczególnie mocno nie bez powodu, poznał tam bowiem przepiękną Chuusammę, krewną wodza plemienia, którą poślubił.

  Marta Woynarowska /Foto Gość Fragment ekspozycji z... przedstawicielką Ajnów.

- Doczekał się z nią dwójki dzieci - syna Sukezō i córki Kyō. Ostatnim potomkiem w linii męskiej Piłsudskich jest wnuk Bronisława - Kazuyasu Kimura, mieszkający w Japonii - mówił Lucjan Buchalik, dyrektor muzeum w Żorach.

Zachęcony przez znanego rosyjskiego badacza Lwa Sternberga, zajął się badaniami etnograficznymi Ajnów, wykorzystując najnowocześniejsze, wręcz rewolucyjne wówczas urządzenia, w tym fonograf Edisona, dzięki któremu zarejestrował mowę i pieśni ajnuskie. Zaprzyjaźniony z nim pisarz Wacław Sieroszewski, krótko, acz treściwie podsumował jego dokonania: „Zebrał do 10 000 wyrazów ainoskich, 6 000 gilackich, 2 000 oroczońskich, dużo bajek, pieśni, legend, podań, obyczajów, moc fotografii i jedyną na świecie kolekcję 100 wałków fonograficznych, odtwarzających dźwięk i mowy tych ludów”.

Przez swoje zaangażowanie w utrwalenie kultury Ajnów, w pomoc w zmaganiach z rosyjską władzą i codziennym, niełatwym życiem zyskał przydomek króla Ajnów.

Sachalin ostatecznie opuścił w 1906 roku. Przez Stany Zjednoczone dotarł na ziemie Polskie. Zamieszkał przez jakiś czas w Zakopanem, gdzie prowadził badania etnograficzne wśród górali podhalańskich. Po wybuchu I wojny światowej wyjechał do Szwajcarii, a pod koniec roku 1917 znalazł się w Paryżu. Problemy ze znalezieniem zatrudnienia oraz wzmagająca się depresja doprowadziły go prawdopodobnie do samobójstwa. 17 maja 1918 roku, czyli pół roku przed przejęciem władzy w odradzającej się Polsce przez młodszego brata, wyłowiono ciało Bronisława z Sekwany.

Wystawa, prezentowana w zamku Tarnowskich w Dzikowie, siedzibie Muzeum Historycznego Miasta Tarnobrzega, będzie udostępniona zwiedzającym do 19 maja tego roku.