Godność czy sukces? Podsumowanie III Kongresu Kultury Chrześcijańskiej

Wspólnota wartości i granice Unii Prof. Jerzy Kłoczowski, w dyskusji na ten temat, przypomniał, że dla nowej Europy potrzebne są takie wartości jak demokracja, prawa człowieka, państwo prawa. Dodał, że dla Europy istnieje szansa tylko wtedy, gdy oprze się na wartościach tradycyjnej kultury bogatej w swojej różnorodności przez kultury narodowe. Mówiąc o sytuacji dziś, skonstatował, że albo Europa chce popełnić samobójstwo, albo stworzyć coś mocniejszego i opartego o tożsamość kulturową. Krzysztof Zanussi zwrócił uwagę, że nasza cywilizacja, stworzyła takie a nie inne prawa człowieka, taką a nie inną zachętę do rozwoju jednostki, ale jednocześnie w naszym autokrytycyzmie szukamy źródeł naszych błędów. „Trzeba mieć marzenie o tym, by stworzyć lepszą formułę życia zbiorowego i jednostki niż ta, którą dotąd powtarzaliśmy. Nie mam wątpliwości, że korzenie, z których ta formuła musi wyrastać to korzenie chrześcijańskie, bo jest to źródło natchnienia, które się sprawdziło i ciągle jeszcze się sprawdza”. Mykoła Riabczuk z Ukraińskiego Centrum Badań Kulturologicznych w Kijowie zauważył, że współcześnie walczą ze sobą dwie koncepcje Europy, z których jedna ma charakter Europy wartości, solidarności i demokracji, druga zaś to wizja egoistyczna, zgodnie z którą poprzez świat wartości usprawiedliwia się brutalna dominację ekonomiczną czy dyplomatyczną. Istnieje projekt Europy budowanej na systemie wartości ale i projekt kontynentu rozumianego jako twierdza, której trzeba bronić przed przybyszami - Europa zamknięta przed wszystkimi" - mówił. Jak być świadkiem wiary dziś? O tym jak być świadkiem wiary w czasie „rozmycia wartości” dyskutowali na zakończenie kongresu przedstawiciele chrześcijaństwa, judaizmu i islamu. Abp Isiczenko, prawosławny arcybiskup Charkowa z UAKP zaznaczył, że XX w. pokazuje kryzys kościelnego liberalizmu i beznadziejność usiłowania pogodzenia bezkompromisowości Ewangelii z wygodami nowoczesnego stylu życia. Jego zdaniem najważniejsze jest podejście wspólnoty wiernych do swojej chrześcijańskiej tożsamości poprzez pokazywanie swojej służebnej postawy, duchowego przebywania w przestrzeni mistycznej i Golgoty, i Wieczernika. Rolą Kościoła nie jest udział w eksperymentach socjalnych czy kulturalnych, lecz dawanie świadectwa, niezależnie od czasu. „Trudno jest być dzisiaj świadkiem wiary” – zaznaczył imam Selim Chazbijewicz i dodał, że raczej jest się świadkiem swojego zwątpienia. „Konieczna jest więc intensywna praca duchowa, odpowiedź na pytanie, czy wierzę, w co wierzę i jak wierzę” – podkreślił i dodał: „Być świadkiem wiary dzisiaj to znaczy być świętym, inspirować się wiarą we wszystkich działaniach życia codziennego”. Konstanty Gebert, dziennikarz i publicysta mówił, że "twarz" człowieka wierzącego dla ateisty wygląda jak brodaty mężczyzna z grymasem niechęci, wrogości a nawet nienawiści wobec tych, którzy "nie żyją tak jak powinni". A obowiązkiem człowieka wiary jest przede wszystkim nie przynosić złego świadectwa Panu Bogu. „Jeśli nie jesteśmy dobrzy wobec innych dzieci Boga, to kimże jesteśmy!” – powiedział i dodał: „W ten sposób dyskwalifikujemy się w obliczu naszego Stwórcy, który zawsze mówi, że wszystkie swoje dzieci kocha tak samo”. Ks. Dariusz Chwastek, luteranin, zauważył z kolei, że pytanie o świadectwo wiary w obecnej dobie to także pytanie o miejsce religii i jej znaczenie dla społeczeństwa. Podkreślił, że bycie świadkiem wiary w obecnym czasie jest związane z wyczuleniem na duchowe tęsknoty i potrzeby ludzi. Wyraził nadzieję, że zapotrzebowanie na duchową orientację w sferze religijnej nie będzie w polskim społeczeństwie maleć. Toteż kultywowanie religijności – jak i rozwijanie kultury o inspiracji chrześcijańskiej - można potraktować jako zadanie, które ma przyszłość.