Co z ustawą dezubekizacyjną?

TK ujawnił, że już po zmianach średnia esbecka emerytura wynosi 2351 zł i jest wyższa niż zwykłego emeryta, który dostaje przeciętnie 1632 zł. Emerytowany generał tych służb dostaje dziś ok. 8,5 tys. zł. Środowa rozprawa pełnego składu TK pod przewodnictwem prezesa Bohdana Zdziennickiego trwała niemal 10 godzin. Salę rozpraw wypełniła publiczność, wśród których było wielu oficerów służb PRL, m.in. b. szef Urzędu Ochrony Państwa gen. Gromosław Czempiński oraz b. szef wywiadu PRL i RP gen. Henryk Jasik. Przybyli także wywodzący się z opozycji z PRL szefowie MSW z początku lat 90.: Krzysztof Kozłowski, Andrzej Milczanowski i Henryk Majewski.

W swej skardze posłowie Lewicy argumentowali, że ustawa rażąco obraża zasadę zaufania obywatela do państwa, z której wynika zakaz tworzenia przepisów "rażąco niesprawiedliwych". Podkreślali, że według ustawy wszyscy pełniący służbę w organach bezpieczeństwa PRL nie zasługują na uprawnienia ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym - z której korzystają także oficerowie dzisiejszych służb mundurowych.

O uznanie całej zaskarżonej ustawy za niezgodną z konstytucją i prawem europejskim wniósł poseł Jan Widacki, współautor skargi. Mówił on w TK, że zbrodnie PRL osądzają dziś niezawisłe sądy. "Nie bronimy UB, bronimy zasad państwa prawa" - dodał. Według posła, ustawa stosuje odpowiedzialność zbiorową, bo odebranie przywilejów emerytalnych to rodzaj kary. Widacki ocenił, że ustawa drastycznie narusza standardy konstytucyjne, bo dotyczy także tych, którzy w służbach znaleźli się wskutek nakazu pracy, nie obejmuje zaś wojskowych służb PRL.

Poseł podkreślił, że objęcie ustawą tych oficerów SB, którzy w 1990 r. byli pozytywnie zweryfikowani, oznacza niedotrzymanie zobowiązań wobec nich przez polskie państwo. "Uznano ich za wrogów narodu, co bardziej boli niż strata tych kilkuset zł" - dodał Widacki. Mówił, że byli oni lojalni wobec państwa, a zostali potraktowani tak jak ci, którzy weryfikacji nie przeszli. "To rażący przykład naruszenia równości wobec prawa" - ocenił Widacki.

"Z racji zasiadania we WRON nie przysługiwały żadne dodatkowe przywileje emerytalne" - podkreślił Widacki. Według niego, obniżenie członkom WRON emerytur za cały okres służby w wojsku od 1945 r. to odebranie "praw słusznie nabytych".

Widacki przyznał, że można zrównać emerytury UB i SB ze świadczeniami zwykłych emerytów, ale obniżenie ich poniżej tego poziomu, to "prawnie niedopuszczalna represja". "Zabójca ks. Jerzego Popiełuszki kpt. SB Grzegorz Piotrowski ma dziś przelicznik emerytury jak zwykły emeryt, czyli 1,3, a Jasik czy Czempiński, którzy współtworzyli UOP, a swe stopnie generalskie dostali już w III RP, będą pobierać emeryturę według przelicznika 0,7" - mówił w imieniu wnioskodawców prof. Marek Chmaj. "Gdzie tu zasady sprawiedliwości?" - spytał.

Esbeckie emerytury obniżono średnio o 561 zł, co dowodzi, że ustawa nie jest tak represyjna, jak mówią wnioskodawcy - przekonywał w TK reprezentant Sejmu poseł PO Grzegorz Karpiński. Wniósł on o uznanie ustawy za zgodną z konstytucją. Według posła, esbecy pozytywnie zweryfikowani nie zasługują na to, by w pełni zrównać ich z uprawnieniami tych, którzy pracę w służbach specjalnych zaczęli w 1990 r.

Zdaniem autorów ustawy, posłów PO, esbeckie emerytury nie są "prawami słusznie nabytymi". Według PO, zasady sprawiedliwości społecznej naruszał fakt, że funkcjonariusze PRL dostawali wyższe świadczenia niż zwykli emeryci, którzy często byli ich ofiarami. W preambule ustawy zapisano, że "funkcjonariusze organów bezpieczeństwa pełnili swoje funkcje bez ponoszenia ryzyka utraty zdrowia lub życia, korzystając przy tym z licznych przywilejów materialnych i prawnych w zamian za utrwalenie nieludzkiego systemu władzy".

Wiceprokurator generalny Andrzej Pogorzelski uznał esbeckie emerytury za "prawa niesłusznie nabyte" i wniósł o uznanie ustawy za zgodną z konstytucją.

Według Milczanowskiego, który przyjmował b. esbeków do UOP w 1990 r., ustawa jest skandaliczna i oznacza "zemstę po 20 latach". Przypomniał dziennikarzom, że w 1994 r. państwo zagwarantowało drogą ustawy zweryfikowanym esbekom określone zasady emerytalne. "Dzisiaj państwo się z tego wycofuje. To ja się pytam: gdzie jest honor i godność tego państwa; to się nie liczy?" - spytał. Dodał, że w 1990 r. nie było wielu chętnych z antypeerelowskiej opozycji do pracy w UOP i "byłyby problemy" z obsadą UOP, gdyby wtedy odebrano przywileje emerytalne zgłaszającym się esbekom.

Czempiński oświadczył reporterom, że stracił trzy czwarte emerytury i liczy na uchylenie ustawy. Przypominał zasługi b. oficerów z PRL w wywiezieniu agentów CIA z Iraku w 1990 r. i w tworzeniu jednostki GROM. Jasik powiedział PAP, że odebrano mu ponad połowę emerytury, od czego odwołał się do sądu.