70-lecie Wspólnoty z Taizé

Każda grupa uczestniczy co dzień w tzw. wprowadzeniu biblijnym, wygłaszanym przez jednego z braci. Uderza prostota, z jaką podejmują oni trudne nieraz tematy Ewangelii, a zarazem trafność odniesień do duchowych potrzeb słuchaczy. Bracia nie chcą dawać gotowych odpowiedzi na wszystko. Dzielą się raczej swoimi pytaniami i odkryciami na drodze życia wewnętrznego, inspirując słuchaczy do własnej refleksji. Wytyczają jedynie jej kierunek, poddają intuicje, nie chcą narzucać niczego.

Wprowadzenia dla grup pracy i źródeł wiary bracia przygotowują wspólnie. W grupie biblijnej bracia John, Emil i Richard, z wykształcenia bibliści, opracowują własne coroczne cykle oparte na wybranych przez siebie tekstach Pisma Świętego. Choć nie tylko: brat John przedstawia np. interpretację ikon. W grupie ciszy tematyka wprowadzeń zależy od konkretnego brata.

Niezwykłe jest to, że choć praktycznie co tydzień zmienia się brat głoszący wprowadzenie w danej grupie, choć zmianie ulega czasem także dobór wykorzystanych tekstów biblijnych, to jednak introdukcje te prowadzą do tych samych konkluzji. Wynika to zapewne ze wspólnej formacji teologicznej i duchowej braci, opartej – poza Starym i Nowym Testamentem – przede wszystkim na pismach Ojców Kościoła i osiągnięciach współczesnej teologii. W stałym, inspirującym kontakcie ze Wspólnotą pozostawali przez wiele lat teologowie tej miary, co przyszli kardynałowie: dominikanin o. Yves Congar i jezuita o. Henri de Lubac.

Każdy nowo przyjęty brat przechodzi na początku przez okres formacji, której elementem są studia biblijno-teologiczne. Trwają one przeważnie około trzech lat. Cała Wspólnota podlega też formacji ciągłej. W jej ramach, z wykładami dla braci przyjeżdżali przez wiele lat m.in. znawca listów św. Pawła, jezuita o. Stanislas Lyonnet, rektor Papieskiego Instytutu Biblijnego w Rzymie, a także Olivier Clément z Instytutu Teologii Prawosławnej św. Sergiusza w Paryżu. Na wprowadzenia biblijne chodzą więc również bracia!

Życie w Taizé koncentruje się jednak wokół modlitwy. Rano, w południe i wieczorem, wszyscy – bracia i młodzi – na dźwięk dzwonów przerywają swoje zajęcia, kończą spotkania w grupach i zbierają się w kościele Pojednania. Na wspólną modlitwę składają się czytanie biblijne, moment ciszy („niech i Pan Bóg ma trochę spokoju” – żartuje brat Wolfgang), prośby zanoszone do Boga, „Ojcze nasz”, modlitwa przeora i – przede wszystkim – śpiew. Wielokrotnie powtarzane krótkie frazy, zaczerpnięte głównie z psalmów i Ewangelii, nadają modlitwie charakter medytacyjny. „Nic tak nie łączy z Bogiem żywym – napisał kiedyś brat Roger – jak wspólna modlitwa medytacyjna, której przepięknym wyrazem jest śpiew, trwający w ciszy serca, nawet wtedy, gdy zostajemy sami. Kiedy prostota symboli przybliża tajemnicę Boga, kiedy nie przesłania jej nadmiar słów, wówczas wspólna modlitwa jest daleka od monotonii i nie wywołuje znudzenia, sprowadza radość nieba na ziemię”.

Melodie do słynnych już dziś w całym świecie śpiewów z Taizé pisali najlepsi twórcy francuskiej muzyki liturgicznej: Jacques Berthier i jezuita o. Joseph Gelineau. Z czasem zaczęli je tworzyć także sami bracia.

Szczególną symbolikę ma w Taizé piątkowa modlitwa wieczorna, związana z adoracją krzyża. Bracia zapożyczyli tę modlitwę od prawosławnych chrześcijan z Rosji. Nie mogąc uczestniczyć w liturgii w cerkwi, gromadzili się oni w mieszkaniach, kładli na ziemi ikonę krzyża i opierając czoła na jej drzewie powierzali Chrystusowi ciężary życia. Modlitwa wokół krzyża jest zwykle jednym z najgłębszych duchowych przeżyć w Taizé.

W sobotni wieczór wszyscy celebrują święto światła, upamiętniające zmartwychwstanie Chrystusa. Zapalone przez dzieci światło świecy, przekazywane z rąk do rąk, rozchodzi się we wszystkie strony kościoła, rozświetlając go radosnym blaskiem. Towarzyszy temu pieśń chwały.

Tydzień modlitwy, refleksji, rozmów, wspólnej pracy, ale i zabawy przy akompaniamencie gitary, kończy niedzielna Msza św. Koncelebrują ją wszyscy obecni w Taizé księża, często pod przewodnictwem biskupa. Z powodu różnorodności języków, którymi posługują się przybywający na wzgórze młodzi, każda część kanonu eucharystycznego jest czytana w innym języku, tak aby nikt nie czuł się obco. Zdarza się usłyszeć słowa konsekracji wypowiadane w języku bengalskim lub suahili! Nad całą liturgią dominują jednak śpiewy z Taizé, wykonywane z podziałem na cztery głosy i z towarzyszeniem instrumentów muzycznych. Niedzielna Msza św. jest przygotowywana przez cały poprzedzający ją tydzień podczas codziennych prób śpiewu.

Wspólnota z Taizé respektując wyznaniową przynależność każdego, nie proponuje interkomunii. Katolicy przyjmują Komunię św., konsekrowaną w czasie katolickiej Mszy św., protestanci zaś pochodzącą z ewangelickiej Wieczerzy Pańskiej. Zarówno Msza, jak i Wieczerza są odprawiane w Taizé codziennie. Nie należą jednak do programu spotkań, gdyż, poza niedzielną Eucharystią, Komunia św. jest udzielana podczas każdej modlitwy porannej. Nie przyjmują jej prawosławni, osobno celebrujący swoją Świętą Liturgię.