Parytety: Jak to robią w Europie?

Do takiego rozwiązania Belgia dochodziła stopniowo - najpierw przepis o mieszaniu płci dotyczył trzech pierwszych miejsc na listach. Ponadto, parytet na listach wyborczych obowiązywał już od 1994 roku, z tym że wówczas wystarczyło je zapełnić kobietami w 30 proc.

Krytycy wskazują jednak, że obowiązkowe parytety na listach wyborczych wcale nie zwiększają politycznego zaangażowania kobiet. Jako argumentu używają wyników wyborów: choć stanowią połowę kandydatów, kobiety zajmują mniej więcej co trzecie miejsce w belgijskim parlamencie (w Senacie nieco mniej niż w Izbie Reprezentantów).

To zbliżony wynik do tego, jaki na poziomie całej Unii Europejskiej kobiety osiągnęły w czerwcowych wyborach do Parlamentu Europejskiego (35 proc.), które odbywają się na podstawie 27 różnych ordynacji krajowych. Procentowo najwięcej kobiet (62 proc.) jest wśród eurodeputowanych z Finlandii; kobiety zajęły też połowę albo więcej dostępnych miejsc w Szwecji i Estonii.

Wśród pięćdziesięciu polskich eurodeputowanych jest 11 kobiet, co oznacza odsetek 22 proc. - jeden z najniższych w UE, obok Luksemburga, Czech i Włoch.

Warto zauważyć, że od pierwszych powszechnych wyborów do europarlamentu (1979 r.), odsetek zasiadających w nim kobiet wzrósł ponad dwukrotnie, z 16 proc.

W Parlamencie Europejskim największymi orędownikami wiążących prawnie parytetów są socjaliści. Grupa Zielonych w praktyce wdraża postulat równouprawnienia kobiet i mężczyzn, stawiając na swoim czele zawsze kobietę i mężczyznę jako współprzewodniczących: obecnie są to Rebecca Harms z Niemiec i Daniel Cohn-Bendit z Francji. Równowaga płciowa panuje tam też wśród partyjnego kierownictwa niższego szczebla.

Na poziomie UE nie ma wiążących prawnie wytycznych w sprawie parytetów w polityce, choć równość kobiet i mężczyzn to jedna z zasad zapisanych od początku w unijnych traktatach, potwierdzona w Karcie Praw Podstawowych UE.

W dorocznym sprawozdaniu z wdrażania tej zasady Komisja Europejska napisała w tym roku: "Ordynacje wyborcze mają wpływ na zaangażowanie i reprezentację kobiet. Partie polityczne oraz parlamenty (zarówno Europejski, jak i narodowe) należy - zgodnie z zakresem ich kompetencji - zachęcać do podejmowania specjalnych działań służących zaangażowaniu większej liczby kobiet oraz dalszego równoważenia płci proporcjonalnie reprezentowanych na listach wyborczych a w konsekwencji - wśród nominacji na urzędy sprawowane z wyboru".

Politykę równych szans od 1988 r. KE wdraża w praktyce w obsadzaniu komisyjnych stanowisk każdego szczebla. Polega ona nie tylko na dążeniu do względnej równowagi płciowej, ale przede wszystkim ułatwianiu kobietom łączenia życia zawodowego z rodzinnym - bo to dla nich główna bariera w pięciu się po szczeblach hierarchii.

W KE na wyższych stanowiskach kierowniczych minimalny pułap odsetka nowo zatrudnianych kobiet wynosi 25 proc.; na stanowiskach średniego szczebla zarządzającego - 30 proc.; wśród zwykłych stanowisk urzędniczych - 50 proc. Wszystkie te limity zostały przekroczone po raz pierwszy w naborze nowych pracowników 2007 r. Docelowo mają być zwiększane, ale sama KE przyznaje, że napotyka na trudności, z których największą są powolne zmiany mentalności jej pracowników.