Rekomendacje zespołu bioetycznego (fragment dokumentu)

15. Konieczne byłoby wprowadzenie przepisu szczególnego uzależniającego od zgody rodziców biologicznych wszelkie decyzje co do ingerencji w zarodek oraz udostępniania danych dotyczących zarodka, w tym danych genetycznych, a także dostępu do dokumentacji medycznej dotyczącej działań podejmowanych wobec zarodka (chyba że wszczęto by procedurę adopcyjną). 16. Materiał genetyczny (gamety) powinien podlegać rejestracji w zakresie danych dawców. W przypadku pobranych gamet – w razie śmierci jednego z dawców – podlegałyby one zniszczeniu. Dopuszczalne byłoby przeznaczenie gamet przez dawców na cele badawcze. Dopuszczalność diagnostyki preimplantacyjnej przewidziana byłaby wyłącznie w zakresie materiału genetycznego, a nie zarodka, z zastrzeżeniem, że musi istnieć wysokie ryzyko wystąpienia wady genetycznej (przesłanka z ustawy z 1993 r. w pierwotnej wersji). 17. System rejestracji dawców gamet powiązany byłby z oświadczeniem równoznacznym ze zrzeczeniem się prawa do zaprzeczenia ojcostwa i macierzyństwa. Dawcom biologicznym – z założenia małżonkom – przysługiwałoby prawo podejmowania decyzji co do działań medycznych podejmowanych wobec zarodka. 18. Dziecko po ukończeniu 18 roku życia miałoby prawo poznać swoją tożsamość biologiczną (genetyczną) przez dostęp do rejestru. Dopuszczalne byłoby także zaprzeczenie ojcostwa i macierzyństwa przez dziecko. 19. Wykluczone byłoby powództwo o zaprzeczenie macierzyństwa lub ojcostwa ze strony rodziców. 20. Należy przyjąć dwa odrębne reżimy administracyjne: a. w odniesieniu do gamet - możliwość ich zamrażania i przechowywania oraz przeznaczania na cele badawcze przez dawców; Ograniczenia: - obowiązek niszczenia po upływie określonego okresu według procedury sprawdzającej; - zawsze obowiązek niszczenia w przypadku śmierci dawcy; - zakaz handlu gametami i przekazywania ich innej osobie w celu podjęcia działań w zakresie wspomaganej rozrodczości. b. zakaz zamrażania zarodków – chyba że w sytuacji konieczności (odmowa lub czasowa niemożność implantowania); W przypadku zamrożenia zakaz niszczenia zarodków z obowiązkiem ich przechowywania aż do czasu stwierdzenia braku możliwości podjęcia przez te zarodki funkcji życiowych (stwierdzenie śmierci zarodka). c. zakaz przekazywania i wykorzystywania zarodka na inne cele niż implantacja. 21. Ośrodki wspomaganej prokreacji co do zasady działałyby na podstawie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej oraz licencji uzyskiwanej od Ministra Zdrowia. 22. Podmiot zewnętrzny (Minister Zdrowia) określałby dopuszczalne procedury wspomaganej rozrodczości w ramach zasad określonych w ustawie. 23. Minister Zdrowia w formie rozporządzenia określiłby sposób przechowywania danych i rejestrów. Konieczne jest określenie zakresu gromadzonych danych. 24. Konieczne jest wprowadzenie rejestru przechowywanych zarodków (dla procedur adopcyjnych) oraz centralnej instytucji kontrolującej (nadzorującej) działalność ośrodków wspomaganej prokreacji. (Należy rozważyć przekazanie tych kompetencji specjalnemu organowi administracji centralnej, którym mógłby być Sekretarz lub członek Polskiej Rady Bioetycznej). Regulacje karne i administracyjne: 1. Wprowadzenie odpowiedzialności karnej za niszczenie embrionów (konsekwencja nakazu przechowywania embrionów). 2. Sankcja (pewnie o charakterze administracyjnym i zawodowym) za naruszenie zakazu tworzenia embrionów dodatkowych. 3. Sankcja za naruszenie integralności embrionu i przeprowadzanie niedozwolonej diagnostyki preimplantacyjnej. 4. Sankcja za naruszenie zakazu klonowania, tworzenia hybryd, niedopuszczalnego łączenia zwierzęcego i ludzkiego materiału genetycznego. 5. Sankcja za przeprowadzenie sztucznego zapłodnienia w warunkach heterologicznych. 6. Sankcja za nieprawidłowe prowadzenie rejestru i dokumentacji medycznej. 7. Sankcja za nieprawidłowości w zakresie procedury. 8. Sankcja za sprzedaż lub przekazywanie na inne cele tkanek (gamet) i zarodków. 9. Sankcja za działanie bez licencji. 10. Wprowadzenie odpowiedzialności podmiotu zbiorowego oraz sankcji o charakterze administracyjnym (pozbawienie licencji, likwidacja podmiotu). Podpisano: Prof. dr hab. Włodzimierz Wróbel